Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
τα φράγματα Πουρνάρι Ι & ΙΙ που κατασκεύασε η ΔΕΗ στον ποταμό Άραχθο επιτελούν έναν πολλαπλό ρόλο κατά τη διάρκεια της λειτουργίας τους.
Ο πρώτος ρόλος του συστήματος των φραγμάτων είναι η προστασία της Άρτας και της ευρύτερης περιοχής από καταστροφικά πλημμυρικά φαινόμενα, κατόπιν η άρδευση του κάμπου της Άρτας, μετά η παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος και τέλος η ύδρευση. Αυτή η σειρά των προτεραιοτήτων της λειτουργίας των φραγμάτων και των Η/Υ σταθμών, θα πρέπει να καταστεί απόλυτα σαφής απ’ όλους τους εμπλεκόμενους φορείς και κυρίως από τη ΔΕΗ.
Ο αναρρυθμιστικός ρόλος των 2 φραγμάτων κατά τη διάρκεια των φετινών έντονων βροχοπτώσεων δεν λειτούργησε. Η φετινή κακοκαιρία έφτασε το σύστημα στα όριά του. Αυτό είναι αποτέλεσμα του γεγονότος ότι μέχρι σήμερα δεν έχει προσδιοριστεί ένας αριθμός για τη μέγιστη πλημμυρική παροχή του ποταμού.
Η ΔΕΗ θεωρεί ότι η πλημμυρική παροχή βρίσκεται κοντά στη μέγιστη παροχή των θυροφραγμάτων. Εξ’ αιτίας αυτού, απαιτείται η κατασκευή μεγάλων και κοστοβόρων αντιπλημμυρικών έργων ενώ εμποδίζεται η οποιαδήποτε δραστηριότητα στις παρόχθιες περιοχές λόγω του μη καθορισμού της κοίτης του Αράχθου.
Απαραίτητη προϋπόθεση για τη σωστή διαχείριση των υδάτων του ποταμού είναι η επανεκτίμηση του αναρρυθμιστικού ρόλου του φράγματος Πουρνάρι Ι.
Δυστυχώς στην Άρτα δεν είχαμε μια ορθολογική διαχείριση των υδάτινων πόρων. Δεν έχουν γίνει εδώ και χρόνια τα έργα που έπρεπε να γίνουν για την αντιπλημμυρική θωράκιση της πόλης και των οικισμών του νομού, ενώ υπάρχουν και προβλήματα με τη χωροθέτηση δραστηριοτήτων σε παραποτάμιες περιοχές. Σωρευμένα προβλήματα δεκαετιών, σε συνδυασμό με τα πρωτοφανή για την περιοχή καιρικά φαινόμενα δημιούργησαν συνθήκες έκτακτης κατάστασης, και απαιτείται πλέον αναθεώρηση στον τρόπο αντιμετώπισής τους. Επί δεκαετίες η πολιτεία και τα αρμόδια Υπουργεία, δεν είχαν σκύψει πραγματικά πάνω από το πρόβλημα της περιοχής για να το λύσει, τώρα πρέπει να το κάνουν, για να μη κινδυνεύει πια η περιοχή και η παραγωγική δραστηριότητα, οι περιουσίες και κυρίως οι άνθρωποι.
Το φράγμα θα μπορούσε να παράσχει πλήρη εξασφάλιση της άρδευσης για την πεδιάδα της Άρτας, με σημαντικότερο επιπλέον πλεονέκτημα την υψομετρική διαφορά. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχει η δυνατότητα, χρησιμοποιώντας τις βάνες αρδεύσεως, να γίνεται πότισμα με τεχνητή βροχή της καλλιεργήσιμης γης, χωρίς την ανάγκη χρήσης ηλεκτρικών ή μηχανικών μέσων. Μια δυνατότητα που παραμένει αναξιοποίητη σε καιρούς κρίσης όπου είναι απόλυτα αναγκαία και η παραμικρή ευκαιρία εκμετάλλευσης στον πρωτογενή τομέα παραγωγής.
Η μη διευθέτηση της κοίτης του Αράχθου αποτελεί τροχοπέδη σε οποιαδήποτε υλοποίηση έργου πλησίον της κοίτης ενώ εμποδίζει και την περαιτέρω επέκταση του σχεδίου πόλης της Άρτας. Ο ποταμός Άραχθος, θα μπορούσε να είναι σημείο αναφοράς για την Άρτα, όπως συμβαίνει στις περισσότερες πόλεις που τις διασχίζουν ποτάμια, δυστυχώς όμως, η μη διευθέτηση της κοίτης εμποδίζει κάθε αναπτυξιακή προσπάθεια. Επιπλέον, η μη διευθέτηση της κοίτης του ποταμού, εμποδίζει, όπως αποδείχτηκε πρόσφατα, την εκτίμηση των πλημμυρικών φαινομένων και οδηγεί σε εσφαλμένη εκφόρτιση του ταμιευτήρα του φράγματος Πουρνάρι Ι.
Απαιτείται επίσης η επικαιροποίηση των περιοχών πλημμυρικής εκτόνωσης του ποταμού καθώς στις πρόσφατες πλημμύρες, δεν πλημμύρισαν περιοχές που είχαν χαρακτηριστεί έτσι. Είναι αναγκαία η αποκατάσταση των αναχωμάτων κατάντι του φράγματος ώσπου να υπάρξει η τελική διευθέτηση της κοίτης του Αράχθου μέχρι τις εκβολές του.
Για την Περιφερειακή Ενότητα Άρτας τα αντισταθμιστικά οφέλη της ΔΕΗ για την κατασκευή του φράγματος αποτελούν μείζον θέμα. Έργα όπως η κατασκευή παραλίμνιας οδού για την αξιοποίηση της τεχνητής λίμνης και οι απαραίτητες μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων, δεν υλοποιήθηκαν ποτέ. Τα αντισταθμιστικά οφέλη της ΔΕΗ προς την ευρύτερη περιοχή της Άρτας, λόγω του φράγματος, αποτελούν δεσμεύσεις της επιχείρησης που ήρθε η ώρα να δρομολογηθούν, προκειμένου η Άρτα ν’ αλλάξει όψη μέσω της ήπιας τουριστικής εκμετάλλευσης του περιβάλλοντος που δημιουργήθηκε με την τεχνητή λίμνη.
Δεν είναι δυνατόν τα αντισταθμιστικά οφέλη της ΔΕΗ προς την Άρτα να ολοκληρώθηκαν με την κατασκευή ενός παρόχθιου πάρκου, η κυριότητα σημαντικού μέρους του οποίου αμφισβητήθηκε και κερδήθηκε από ιδιώτη. Επί δεκαετίες η ΔΕΗ εκμεταλλεύτηκε το νερό του Αράχθου και ήρθε η ώρα να αποδώσει στους κατοίκους της περιοχής τα οφειλόμενα.
Στην Περιφερειακή Ενότητα Άρτας βλέπουμε τον Άραχθο σαν μια ενιαία οντότητα σε όλο το μήκος που διασχίζει την περιοχή μας. Απαιτούμε μια ολοκληρωμένη και υλοποιήσιμη μελέτη ανάπτυξης που θα περιλαμβάνει την τεχνητή λίμνη και την κοίτη του ποταμού μέχρι τις εκβολές του. Μ’ αυτόν τον τρόπο, ο ποταμός θα συνδεθεί με τους ανθρώπους και την παραγωγική δραστηριότητα της Άρτας και θα πάψει να είναι πρόβλημα για την ανάπτυξή της.
Η σωστή διαχείριση των νερών του Αράχθου θα αποτρέψει στο μέλλον καταστροφές από πλημμύρες, ενώ θα προσφέρει στον εύφορο κάμπο της Άρτας τις αναγκαίες ποσότητες νερού για την αγροτική παραγωγή αλλά και την ισορροπία του φυσικού περιβάλλοντος. Η παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος, παρότι δεν είναι αμελητέα συνθήκη στις εποχές που ζούμε και τις ανάγκες για ήπιες μορφές ενέργειας, θα πρέπει να είναι ο τελευταίος στόχος της λειτουργίας των φραγμάτων.
Μ’ αυτόν τον τρόπο επιτυγχάνονται επίσης οι προϋποθέσεις για την κατασκευή αντιπλημμυρικών έργων, που θ’ ανταποκρίνονται στις πραγματικές συνθήκες και ανάγκες της περιοχής και θα είναι, λόγω χαμηλότερου κόστους, υλοποιήσιμα. Έτσι θα δοθεί η δυνατότητα να υλοποιηθούν και έργα διευθέτησης άλλων χειμάρρων της Περιφερειακής Ενότητας Άρτας, στοχεύοντας σε μια συνολική αντιπλημμυρική προστασία.
Τα μνημεία της Άρτας αποτελούν πλούτο ανεκτίμητης αξίας. Την ίδια στιγμή η ΔΕΗ θεωρεί ότι το Ιστορικό Γεφύρι της Άρτας μπορεί να ανταπεξέλθει σε φορτίο νερού της τάξης των 6000 m3/s! Το Ιστορικό Γεφύρι κινδύνευσε σοβαρά στις πρόσφατες πλημμύρες με φορτίο νερού πάρα πολύ μικρότερο. Η Άρτα και η Ήπειρος έχουν δεχτεί ήδη σημαντικό πλήγμα από την κατάρρευση του γεφυριού της Πλάκας.
Η σωστή διαχείριση των υδάτων του Αράχθου θα επιτρέψει και την ύδρευση της Άρτας και της ευρύτερης περιοχής, σύμφωνα με τη μελέτη που έχει εκπονήσει ο Δήμος Αρταίων. Εδώ θα πρέπει να τονίσουμε το σημαντικό θέμα του ελέγχου της ποιότητας των νερών του ποταμού, ο οποίος εκβάλει στο ευαίσθητο οικοσύστημα του Αμβρακικού Κόλπου. Θα πρέπει να ελεγχθούν τα νερά από τις πηγές του μέχρι τις εκβολές του. Είναι γνωστό ότι αρκετές φορές έχει πληγεί από την ανεξέλεγκτη δραστηριότητα επιχειρήσεων που δρουν κατά μήκος του.
Ο Άραχθος μπορεί και πρέπει να γίνει καθοριστικό στοιχείο ανάπτυξης για την Περιφερειακή Ενότητα Άρτας.
Η προστασία της Άρτας, των παρόχθιων περιοχών, του υδροφόρου ορίζοντα και του οικοσυστήματος γενικότερα αποτελεί το μέσον για την αειφόρο ανάπτυξη που αποτελεί τον στρατηγικό μας στόχο.
