Τις βασικές κατευθύνσεις, που πρέπει να έχει ένας σύγχρονος χωροταξικός σχεδιασμός για τον Τουρισμό της Ελλάδας στις αρχές του 2020, παρουσίασε ο πρόεδρος του ΤΕΕ Γιώργος Στασινός, μιλώντας στην ειδική επιστημονική εκδήλωση με θέμα «Τουριστική Αξιοποίηση Ακίνητης Περιουσίας-Χωροταξικός Σχεδιασμός και Τουριστική Ανάπτυξη», που διοργάνωσε το ΤΕΕ, στο πλαίσιο της 3ης Διεθνούς Έκθεσης Τουρισμού «Greek Tourism Expo», στο εκθεσιακό κέντρο «Metropolitan Expo» της Αθήνας.
Το ΤΕΕ συμμετείχε στην έκθεση τόσο μέσω της διοργάνωσης της επιστημονικής αυτής εκδήλωσης όσο και με τη λειτουργία περιπτέρου για την ενημέρωση των επισκεπτών για το έργο του Επιμελητηρίου, το οποίο επισκέφθηκε και η Υπουργός Τουρισμού Έλενα Κουντουρά.
«Πρέπει να κινηθούμε μακριά από ακραίες επιλογές για τις τουριστικές επενδύσεις», όπως είναι αφενός μεν «να γίνονται όπου υπάρχει ζήτηση, όπου θέλει ο επενδυτής» αφετέρου δε «να γίνει η επένδυση μόνο όπου το κράτος έχει ορίσει», είπε ο πρόεδρος του ΤΕΕ και έθεσε ως κανόνα: «να κινηθούμε στο πλαίσιο της κοινής λογικής» και «με παραδοχές και επιλογές στις οποίες όλοι συμφωνούμε». Επιλογές, όπως είναι ότι «θέλουμε περισσότερους τουρίστες. Θέλουμε ακόμη καλύτερο επίπεδο εισερχόμενου τουρισμού. Θέλουμε ως χώρα περισσότερα έσοδα. Η χώρα μας για να έχει ένα ελκυστικό τουριστικό προϊόν πρέπει να έχει μονάδες ενταγμένες στο περιβάλλον».
Ο Γιώργος Στασινός αναφερόμενος στον τύπο των τουριστικών επενδύσεων τόνισε ότι «χρειαζόμαστε σχετικά χαμηλές στο ύψος μονάδες, με κυρίαρχη αρχιτεκτονική κατεύθυνση την ένταξη στο φυσικό περιβάλλον και την ταυτότητα της κάθε περιοχής, θέτοντας εξαρχής ως κατεύθυνση τον πράσινο σχεδιασμό τέτοιων επενδύσεων, τουλάχιστον όσον αφορά τη χρήση και αξιοποίηση των φυσικών πόρων και της ενέργειας».
Ο πρόεδρος του ΤΕΕ υπογράμμισε ακόμη, όπως είπε «πέρα από προσωπικές ή πολιτικές επιθυμίες», ως μονοδιάστατη επιλογή «να έχουμε τη δυνατότητα να δημιουργηθούν σύνθετα τουριστικά καταλύματα. Γιατί αυτά φέρνουν την προστιθέμενη αξία σε μεγάλες τουριστικές επενδύσεις. Αφού παραδεχθούμε ότι θα υιοθετήσουμε την επιλογή των σύνθετων τουριστικών καταλυμάτων πρέπει να αποφασίσουμε πού θα γίνονται αυτά».
Όπως σημειώθηκε πολλές φορές στην εκδήλωση, το τροποποιημένο Ειδικό Χωροταξικό για τον Τουρισμό του 2009 ακυρώθηκε από το ΣτΕ, το 2015, για αμιγώς τυπικούς λόγους. Παράλληλα έχει ασκηθεί αίτηση ακυρώσεως στο ΣτΕ και κατά του Ειδικού Χωροταξικού για τον Τουρισμό του έτους 2009. Αν, τυχόν, αυτή ευδοκιμήσει ακυρώνεται και το Ειδικό Χωροταξικό Πλαίσιο του 2009. Παράλληλα το ΥΠΕΝ έχει ανακοινώσει σε διαβούλευση ένα διαφορετικό θεσμικό πλαίσιο οργάνωσης του χωροταξικού και πολεοδομικού σχεδιασμού. Διαφαίνεται, όπως προέκυψε από τις τοποθετήσεις, ότι η καθυστέρηση επανέγκρισης του χωροταξικού για τον Τουρισμό οφείλεται στην προτίμηση της κυβέρνησης και του αρμόδιου υπουργείου σε ένα νέο θεσμικό πλαίσιο. Προκύπτει λοιπόν ότι ένα νέο χωροταξικό για τον Τουρισμό μάλλον οδηγείται σε ακόμη μεγαλύτερη καθυστέρηση, προφανώς για να προσαρμοστεί και να υιοθετηθεί με τις διατάξεις που η κυβέρνηση προτείνει στο νέο νόμο περί χωροταξίας.
Με βάση αυτά τα δεδομένα επισημάνθηκε από όλους τους ομιλητές στην εκδήλωση του ΤΕΕ, τόσο η σημερινή απουσία – πρακτικά – ενός εφαρμόσιμου χωροταξικού για τον Τουρισμό, όσο και το ότι αναγκαστικά έχουμε επιστρέψει στην προ του 2009 κατάσταση, δηλαδή στην περίοδο του 2003, όπου, ελλείψει ειδικού χωροταξικού σχεδιασμού για τον τουρισμό, η χωροθέτηση τουριστικών καταλυμάτων και ειδικών τουριστικών υποδομών αποτελούσε αντικείμενο ρύθμισης αποκλειστικά στα Περιφερειακά Χωροταξικά Πλαίσια. Τα οποία έχουν καταστεί πλέον ανεπίκαιρα, με αποτέλεσμα να μην μπορούν να παράσχουν κατάλληλες κατευθύνσεις χωροθέτησης για τις τουριστικές δραστηριότητες.
Ο πρόεδρος του ΤΕΕ, αναφερόμενος στο σχέδιο νόμου του ΥΠΕΝ περί οργάνωσης του χωροταξικού και πολεοδομικού σχεδιασμού, χωρίς να επεκταθεί περαιτέρω, είπε ότι «η κυβέρνηση έχει θέσει σε διαβούλευση το πλαίσιο και οφείλουμε όλοι να πούμε τις απόψεις μας θεσμικά και συντεταγμένα». Παράλληλα ο ίδιος τόνισε ότι «όμως η πραγματικότητα παραμένει: τα θέματα τουριστικής ανάπτυξης από πλευράς χωροταξικού και πολεοδομικού σχεδιασμού είναι στον αέρα. Δεν είναι δυνατόν στην Ελλάδα του 2016, μετά από οκτώ χρόνια οικονομικής κρίσης και την πλήρη κατάρρευση του χώρου των κατασκευών, εμείς να σχεδιάζουμε με βάση παραδοχές και μελέτες προ 15 ετών. Δεν είναι δυνατόν οι ανάγκες και οι προοπτικές της χώρας την δεκαετία του 2000 να συμβαδίζουν με όσα θέλουμε να γίνουν στην Ελλάδα του 2020».
Χωροταξικό και προσφυγικό
Ιδιαίτερη αναφορά έκανε ο πρόεδρος του ΤΕΕ στην ευελιξία, που χρειάζεται το σύστημα χωροταξικού και πολεοδομικού σχεδιασμού, αναφέροντας ως χτυπητό παράδειγμα το προσφυγικό αλλά και άλλες έκτακτες συνθήκες, που μπορεί να μας υποχρεώνουν σε ευελιξία, όπως μια φυσική καταστροφή ή μια ευκαιρία – σε σχέση με την κατάρρευση της αγοράς άλλων γειτονικών χωρών. Σχετικά ο Γ. Στασινός τόνισε ότι: «αν είχαμε προβλέψει ειδικό σχέδιο χωρικής και πολεοδομικής οργάνωσης για κέντρα υποδοχής και φύλαξης, ακόμη και με έκτακτη νομοθεσία και διαδικασίες αλλά με τήρηση πολεοδομικών και χωροταξικών κανόνων, η κατάσταση θα ήταν πολύ καλύτερη στα νησιά μας αλλά και σε ολόκληρη τη χώρα. Το σύστημα «βλέποντας και κάνοντας» είναι καταστροφικό για τη χώρα και δυστυχώς κοστίζει ζωές. Ακόμη και αυτό το πρόβλημα, το προσφυγικό, έχει χωροταξική διάσταση». Ο ίδιος συμπλήρωσε ότι «χρειάζεται ευελιξία. Και η ιδεολογική προσήλωση ορισμένων κατά αυτής της ευελιξίας, όπως για παράδειγμα υπάρχει με τα ειδικά χωρικά σχέδια κάθε μορφής (ΠΟΤΑ, ΕΣΧΑΣΕ, ΕΣΧΑΔΑ και άλλα) είναι επικίνδυνη για τη χώρα».
Βασικές κατευθύνσεις χωροταξικού σχεδιασμού για τον Τουρισμό
Στις προτάσεις για ένα σύγχρονο χωροταξικό σχεδιασμό για τον Τουρισμό στη χώρα μας, που παρουσίασε ο πρόεδρος του ΤΕΕ Γιώργος Στασινός, μεταξύ άλλων περιέλαβε τα παρακάτω:
• Να υπάρχει στο σχεδιασμό και πρόβλεψη και απαγόρευση μεγάλων, σύνθετων, τουριστικών αναπτύξεων, σε ευρύτερες περιοχές, όχι σε τοπικό επίπεδο.
• Να γίνει νέα κατηγοριοποίηση των περιοχών της χώρας, με πρόβλεψη περιοδικής αλλαγής αυτής της κατηγοριοποίησης για τα νησιά του Αιγαίου, χωρίς να χρειάζεται πλήρης αναθεώρηση του χωροταξικού του τουρισμού, ώστε να αντιμετωπίζουμε προκλήσεις, απειλές και ευκαιρίες που παρουσιάζονται. Χαρακτηριστικά ανέφερε ότι «η κατηγοριοποίηση της Κρήτης ή της Εύβοιας ως νησιών είναι μάλλον προϊόν ανάλυσης άλλης εποχής. Μπορεί να είναι γεωλογικά νησιά, σίγουρα όμως οικονομικά και κοινωνικά έχουν ανάγκες και προοπτικές που παρομοιάζουν του ηπειρωτικού χώρου».
• Να προωθηθούν σε εκτός σχεδίου περιοχές, όχι χαμηλής κατηγορίας αλλά ποιοτικά καταλύματα 4 και 5 αστέρων, τουλάχιστον στις νέες μονάδες.
• Να κατευθυνθούν τα σύνθετα τουριστικά καταλύματα, όπως είναι λογικό, σε αδόμητες περιοχές.
• Οι αρτιότητες για τουριστικές επενδύσεις πρέπει να είναι προϊόν ευρύτατου διαλόγου.
• Να γίνεται διάκριση ανάμεσα στα είδη τουρισμού που προωθούνται, ώστε να πετύχουμε μακροπρόθεσμα επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου και για να μην αφήνουμε αναξιοποίητο το τεράστιο φυσικό κεφάλαιο της χώρας.
• Χρειάζονται ειδικές προβλέψεις για τον χειμερινό τουρισμό, με τη μορφή του ορειβατικού και χιονοδρομικού τουρισμού.
• Να καθιερωθεί η κατηγορία του αθλητικού τουρισμού, με προπονητικά κέντρα για διάφορα αθλήματα
• Να προωθήσουμε τον καταδυτικό τουρισμό και αλληλένδετα τις άλλες μορφές τουρισμού που έχουν σχέση με τη θάλασσα, τα σκάφη αναψυχής και την κρουαζιέρα.
• Να προωθήσουμε τον αγροτουρισμό, τον οινικό και γαστρονομικό τουρισμό, να εκμεταλλευτούμε όλα αυτά που κάνουν την Ελλάδα και τους ανθρώπους της μοναδικό προορισμό.
«Θέλω να είμαι σαφής: Αυτές οι κατευθύνσεις πρέπει να περιλαμβάνονται σαφώς και αναλυτικά σε ένα νέο χωροταξικό πλαίσιο για τον τουρισμό. Γιατί αλλιώς θα μείνουν λόγια και ευχολόγια» τόνισε ο πρόεδρος του ΤΕΕ.
Γιώργος Τζιάλλας, γενικός γραμματέας Τουριστικής Πολιτικής και Ανάπτυξης, του υπουργείου Τουρισμού
«Δεν έχουμε συνολικά χωροταξικό σχεδιασμό για τον τουρισμό και μετά την πρόσφατη απόφαση του ΣτΕ, όπου το Ειδικό Χωροταξικό για τον Τουρισμό του 2009 κατέπεσε χωρίς να συζητηθεί επί της ουσίας αλλά και τη νέα προσφυγή στο ΣτΕ που συζητείται τον Δεκέμβριο μάλλον οδηγούμαστε σε νέες περιπέτειες και αγκυλώσεις», είπε ο Γιώργος Τζιάλλας γενικός γραμματέας Τουριστικής Πολιτικής και Ανάπτυξης, του υπουργείου Τουρισμού, μιλώντας στην εκδήλωση του ΤΕΕ. Ο κ. Τζάλλας είπε ότι οπωσδήποτε πρέπει να αποκτήσουμε σύγχρονο χωροταξικό και πολεοδομικό σχεδιασμό για τον Τουρισμό, σύμφωνα με τις σύγχρονες ανάγκες και τις νέες προκλήσεις. Σχεδιασμό, ό οποίος θα είναι ταυτοχρόνως προσαρμοσμένος, ανάλογα με τις ανάγκες και τις ειδικές συνθήκες κάθε περιοχής, για όλες τις κατηγορίες και ιδίως τις νέες μορφές θεματικού τουρισμού. Αναφέροντας παραδείγματα από την επαγγελματική εμπειρία του ως διπλωματούχος μηχανικός στον ιδιωτικό τομέα, ο κ. Τζιάλλας μίλησε για πολλές και ατελέσφορες προσπάθειες ολοκλήρωσης του πολεοδομικού και χωροταξικού σχεδιασμού, από τις αρχές της δεκαετίας του 1980 έως σήμερα. «Όλη αυτή η εμπειρία, πρέπει να αξιοποιηθεί για να οδηγηθούμε σε νέες αποτελεσματικές και υλοποιήσιμες λύσεις», πρόσθεσε.
Με την ευκαιρία της παρουσίας του στην εκδήλωση του ΤΕΕ ο γενικός Γραμματέας Τουριστικής Πολιτικής και Ανάπτυξης έδωσε έμφαση στην παρουσίαση νέων επενδυτικών σχεδίων και προγραμμάτων, που προωθεί το υπουργείο Τουρισμού, οι οποίες όπως είπε είναι στο άμεσο ενδιαφέρον και των διπλωματούχων μηχανικών. Συγκεκριμένα ανέφερε ότι μέσω του Επιχειρησιακού Προγράμματος Ανταγωνιστικότητας και Καινοτομίας (ΕΠΑνΕΚ) «κλείδωσαν» και δρομολογούνται τουριστικά έργα 200 εκατομμυρίων ευρώ. Θα βγει προσεχώς στη δημοσιότητα νέο πρόγραμμα ύψους 200 εκατομμυρίων ευρώ, για την ίδρυση νέων τουριστικών επιχειρήσεων, με προϋπολογισμό ανά μονάδα, που θα κυμαίνεται από 100.000 έως 400.000 ευρώ. Σε αυτό το πρόγραμμα είπε ο γενικός γραμματέας του υπουργείου Τουρισμού, ότι προβλέπονται υψηλές προδιαγραφές σύνταξης φακέλου, που απαιτούν τεκμηρίωση μηχανικού. Παράλληλα υπάρχει σε εξέλιξη πρόγραμμα ύψους 90 εκατομμυρίων ευρώ για αναβάθμιση μικρομεσαίων τουριστικών επιχειρήσεων, ενώ είναι σε εξέλιξη η δημοπράτηση έργων ύψους 50 εκατομμυρίων ευρώ για υποδομές σε τουριστικές περιοχές, όπως στο Σπήλαιο Δυρού, τη λίμνη Καϊάφα, το Αχίλλειο στην Κέρκυρα κ.α. Παράλληλα «τρέχουν» έργα, που θα ολοκληρωθούν από το προηγούμενο ΕΣΠΑ, όπως μουσεία, έργα αγκυροβολιών κ.α. Στο μεταξύ ανακοίνωσε ότι υπογράφεται σύντομα Κοινή Υπουργική Απόφαση των υπουργείων Αγροτικής Ανάπτυξης και Τουρισμού για τις τεχνικές και λειτουργικές προδιαγραφές μονάδων αγροτουρισμού, που μπορούν να ενταχθούν σε πρόγραμμα αναβάθμισης.
Ο κ. Τζιάλλας πρόβαλε το θετικό ρόλο και την αποτελεσματικότητα της Ειδικής Υπηρεσίας Προώθησης και Αδειοδότησης Τουριστικών Επιχειρήσεων, που έχει ιδρυθεί από τα προηγούμενα χρόνια, λειτουργεί ως «one stop shop» υπηρεσία στο υπουργείο Τουρισμού και εξυπηρετεί άμεσα και ολοκληρωμένα μηχανικούς και επενδυτές για ξενοδοχειακές μονάδες άνω των 300 κλινών και σύνθετα τουριστικά καταλύματα. Ο ίδιος επισήμανε παράλληλα ότι στη συνέχεια, συνήθως υπάρχουν καθυστερήσεις και προβλήματα στην προώθηση αυτών των τουριστικών επενδύσεων, κυρίως όσον αφορά στην έγκριση των Μελετών Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων. Είπε ακόμη ότι για την ταχύτερη και καλύτερη προώθηση των τουριστικών επενδύσεων απαιτείται καλύτερος συντονισμός και στενότερη συνεργασία του υπουργείου Τουρισμού με τα υπουργεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού και τις Περιφέρειες. Ο κ. Τζιάλλας αναφέρθηκε επίσης στην καθυστέρηση που έχει σημειωθεί να προωθηθούν οι μεγάλες τουριστικές επενδύσεις «Fast Track», αρμοδιότητας της γενικής γραμματείας Στρατηγικών Επενδύσεων του υπουργείου Οικονομίας και Ανάπτυξης.
«Αναμένουμε νέο ρεκόρ τουριστικής κίνησης για τη νέα χρονιά» ανακοίνωσε ο κ Τζιάλλας στην εκδήλωση του ΤΕΕ και παρουσίασε αναλυτικά το έργο του υπουργείου Τουρισμού, το οποίο όπως είπε, σύμφωνα με τις κατευθύνσεις της υπουργού κ. Κουντουρά γίνεται με όρους ιδιωτικού τομέα. Βασικοί στόχοι του υπουργείου Τουρισμού είναι: η αύξηση της τουριστικής κίνησης και των τουριστικών εσόδων, η επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου, η ανάπτυξη νέων θεματικών μορφών τουρισμού και η ανάδειξη νέων τουριστικών προορισμών σε όλη τη χώρα.
Γεωργία Γιαννακούρου, αναπληρώτρια καθηγήτρια του Εθνικού Καποδιαστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών
Τα χωροταξικά σχέδια, είναι, οπωσδήποτε, αναγκαίο και χρήσιμο εργαλείο για την τουριστική ανάπτυξη τόνισε η Γεωργία Γιαννακούρου, αναπληρώτρια καθηγήτρια του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, κατά την ομιλία της στην εκδήλωση του ΤΕΕ. Η ίδια πρόσθεσε ότι: «Ο ρόλος των χωροταξικών σχεδίων δεν πρέπει, ωστόσο, να υπερτιμάται καθώς, εν όψει της κλίμακας στην οποία συντάσσονται και του χαρακτήρα τους ως πλαισίων προγραμματικού και κατευθυντηρίου χαρακτήρα, δεν μπορεί να αντιμετωπίσουν όλο το φάσμα των προβλημάτων που αναδεικνύει η πράξη στο πεδίο της χωροθέτησης των τουριστικών δραστηριοτήτων, με πιο σημαντικό αυτό των χρήσεων γης». «Παράλληλα, λοιπόν, προς την ανάγκη χωροταξικής πλαισίωσης της διαδικασίας τουριστικής ανάπτυξης, τόνισε η κ. Γιαννακούρου ότι υπάρχει ανάγκη για τον καθορισμό κανόνων χωροθέτησης τουριστικών εγκαταστάσεων με τη μορφή ειδικών πολεοδομικών κανονισμών εθνικής εμβέλειας αλλά και ρύθμισης των χρήσεων γης στην τοπική κλίμακα, μέσω γενικών και ειδικών σχεδίων χρήσεων γης». Αναπτύσσοντας την ομιλία της η κ. Γιαννακούρου επισήμανε ακόμη ότι:
Τα σχέδια χρήσεων γης είναι εκείνα που απονέμουν συγκεκριμένα πολεοδομικά δικαιώματα στα εντός ή εκτός σχεδίου ακίνητα, και μέσω των οποίων επιτυγχάνεται τελικά η τουριστική αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας.
Όσο καθυστερεί η θεσμοθέτηση των σχεδίων αυτών, τόσο δημιουργούνται προϋποθέσεις για συγκρούσεις μεταξύ τομέων, όπως μεταξύ τουρισμού και υδατοκαλλιεργειών ή μεταξύ τουριστικής και αγροτικής ανάπτυξης, που υπονομεύουν την ασφάλεια δικαίου και εμποδίζουν την ανάπτυξη συνεργειών μεταξύ διαφόρων δραστηριοτήτων.
Λαμβάνοντας υπόψη την αδράνεια που παρατηρείται στο μέτωπο των χρήσεων γης, αλλά και την ανασφάλεια που δημιουργούν οι συνεχείς τροποποιήσεις της χωροταξικής και πολεοδομικής νομοθεσίας, ενίοτε χωρίς καν να έχει εφαρμοστεί, όπως στην περίπτωση του ν. 4269/2014, οφείλουμε να είμαστε μάλλον σκεπτικοί σχετικά με τη βιωσιμότητα και την καταλληλότητα των χωροταξικών και πολεοδομικών μας ρυθμίσεων.
Η κ. Γιαννακούρου αναφέρθηκε αναλυτικά στην κατάσταση που έχει διαμορφωθεί σήμερα, ειδικά μετά από την απόφαση του ΣτΕ, που ακύρωσε το 2015, το Ειδικό Χωροταξικό για τον Τουρισμό του 2009 αμιγώς για τυπικούς λόγους. Αναφέρθηκε στην εμπειρία κατάρτισης των χωροταξικών σχεδίων. Έθεσε προβληματισμούς και ανέπτυξε νομικά επιχειρήματα για το ποιο είναι το κατάλληλο επίπεδο μεταξύ του ειδικού (τομεακού) ή περιφερειακού χωροταξικού σχεδιασμού για τον τουρισμό. Αναφέρθηκε στον χαρακτήρα των χωροταξικών πλαισίων για τον τουρισμό, δηλαδή αν τα πλαίσια αυτά πρέπει να έχουν στρατηγικό, (δηλαδή κατευθυντήριο) χαρακτήρα ή και ρυθμιστικό χαρακτήρα, επισημαίνοντας μεταξύ άλλων ότι «εγείρονται νομικά ζητήματα ως προς τον τρόπο έγκρισης των Περιφερειακών Πλαισίων, καθώς, σύμφωνα με την πάγια επί του θέματος νομολογία του ΣτΕ, σχέδια ρυθμιστικού χαρακτήρα, όπως αυτά που περιέχουν χρήσεις γης και όρους δόμησης, πρέπει να εγκρίνονται με προεδρικά διατάγματα σύμφωνα με το άρθρο 43 παρ. 2 του Συντάγματος»
-«Σε κάθε περίπτωση, προκειμένου να βελτιώσουμε τα χωροταξικά και πολεοδομικά μας εργαλεία, δεν μπορεί να αγνοούμε τα διδάγματα που έχουμε αντλήσει από την χωροταξική και πολεοδομική εμπειρία του παρελθόντος» υπογράμμισε η κ. Γιαννακούρου ολοκληρώνοντας την ομιλία της.
Κων/νος Καρατσώλης , ακαδημαϊκός συνεργάτης της Νομικής Σχολής Πανεπιστημίου Neapolis Κύπρου
«Σήμερα κρίνεται αναγκαία η αναζήτηση μίας ολοκληρωμένης λύσης για την αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας, έτσι ώστε να απαντηθούν με θετικό τρόπο για την ποιότητα ζωής των ανθρώπων τα κρίσιμα ερωτήματα, σχετικά με την περιβαλλοντική υποβάθμιση, τη διεύρυνση των ανισοτήτων, την κατάσταση των δημόσιων χώρων και της δημόσιας περιουσίας, τη χωροθέτηση δραστηριοτήτων, οι οποίες δημιουργούν θέσεις εργασίας και αναβιώνουν «παραμελημένα» δικαιώματα». Αυτά τόνισε ο Κωνσταντίνος Καρατσώλης, ακαδημαϊκός συνεργάτης της Νομικής Σχολής Πανεπιστημίου Neapolis Κύπρου, νομικός σύμβουλος διοίκησης του ΤΑΙΠΕΔ και νομικός συνεργάτης του ΤΕΕ, μιλώντας στην εκδήλωση του ΤΕΕ με θέμα «ζητήματα εφαρμογής Πολεοδομικού Δικαίου στο πλαίσιο τουριστικής αξιοποίησης της ακίνητης περιουσίας».
Επισημαίνοντας τα βασικά προβλήματα και τις συνέπειες τους, που έχουν αποκρυσταλλωθεί τα τελευταία χρόνια στον τομέα της αξιοποίησης των επενδύσεων, ο κ Καρατσώλης είπε ότι υπάρχει «αίσθηση» ανασφάλειας δικαίου, αποσπασματική εφαρμογή διαδικασιών, παρατηρούνται μεγάλες καθυστερήσεις και αδυναμία υλοποίησης χρονοδιαγραμμάτων, γίνονται συνεχείς τροποποιήσεις του νομοθετικού πλαισίου για την άρση αδιεξόδων, καταγράφεται έλλειψη συνεργασίας και συντονισμού συναρμοδίων υπηρεσιών και Υπουργείων, όπως επίσης έλλειψη και καθυστέρηση στο σχεδιασμό και τον καθορισμό των χρήσεων γης. Αυτά τα προβλήματα, τόνισε ο ομιλητής, έχουν άμεσες επιπτώσεις στο οικονομικό αποτέλεσμα μίας συμφωνίας αξιοποίησης ακίνητης περιουσίας. Επιπτώσεις όπως η καθυστέρηση στην είσπραξη χρημάτων, η ανάληψη μεγάλου φόρτου μελετών και υπηρεσιών από τον κάτοχο της ακίνητης περιουσίας και εντέλει μείωση του τελικού τιμήματος. Παράλληλα οι καθυστερήσεις στις αδειοδοτήσεις δημιουργούν πεδίο αναβλητικών αιρέσεων και προθεσμιών για την ολοκλήρωση των συναλλαγών.
«Η δημιουργία ενός παράλληλου συστήματος κωδικοποίησης των κανόνων, των διαδικασιών αδειοδότησης, των οδηγιών εφαρμογής κοινών προδιαγραφών, των παράλληλων εγκρίσεων υπηρεσιών διαφορετικών τομέων θα μπορούσε να οδηγήσει άμεσα στην αλλαγή της εικόνας ενός συστήματος κανόνων γύρω από το πολεοδομικό δίκαιο» επισήμανε ο Κ. Καρατσώλης. Ο ίδιος πρότεινε ομογενοποίηση των δομών που έχουν προβλεφθεί για τις ιδιωτικές επενδύσεις και την αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας, τυποποίηση των πράξεων της διοίκησης και των απαιτούμενων προδιαγραφών, όπως επίσης τυποποίηση ηλεκτρονικών διαδικασιών υποβολής αιτημάτων και έκδοσης αποφάσεων. Υπογράμμισε μάλιστα ότι «η ανταπόκριση του κράτους στην ανάγκη για κωδικοποίηση και απλούστευση των διαδικασιών αδειοδότησης θα οδηγήσει στην αποφυγή φαινομένων άναρχης και απρογραμμάτιστης δόμησης στο μέλλον».
Ο ομιλητής στάθηκε ιδιαίτερα στην ανάγκη κωδικοποίησης της νομοθεσίας για να αντιμετωπιστούν μεταξύ άλλων προβλήματα πολυνομίας, να καταργηθούν διατάξεις που κρίνονται ατελέσφορες για την επίτευξη αποτελεσμάτων, να απαλειφθούν διατάξεις που έχουν καταργηθεί σιωπηρώς και μεταβατικές διατάξεις που δεν έχουν πλέον πεδίο εφαρμογής αλλά και για να γίνει προσαρμογή διατάξεων προς το ισχύον Σύνταγμα. Τόνισε ακόμη την αναγκαιότητα μετάβασης στην ηλεκτρονική διακυβέρνηση. Επίσης πρότεινε παράλληλα με την αξιοποίηση της νομικής και τεχνοκρατικής εμπειρίας, που έχει αποκτηθεί στη χώρα και την μεταφορά θετικών, αξιόπιστων και αποτελεσματικών παραδειγμάτων, από τη διεθνή πρακτική και την πλούσια τυπολογία των συναλλαγών της ιδιωτικής οικονομίας, που έχει αναπτυχθεί σε άλλες χώρες. Ως χαρακτηριστικά θετικά παραδείγματα πρόβαλε το τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως της Κύπρου και τον Οικοδομικό Κανονισμό κρατιδίων της Γερμανίας.
Ο κ. Καρατσώλης μίλησε τέλος για την ανάγκη ανάπτυξης νέων μεθόδων και διαδικασιών που θα διασφαλίζουν, μεταξύ άλλων, τη δυνατότητα μακροπρόθεσμης παρακολούθησης και εποπτείας του επενδυτικού αποτελέσματος. Σε αυτή την κατεύθυνση πρότεινε ολοκλήρωση έργων που χωροθετούνται με την έγκριση των ΕΣΧΑΔΑ ή ΕΣΧΑΣΕ, σε εύλογο χρονικό διάστημα, παρακολούθηση της εκδόσεως των απαιτούμενων πρόσθετων αδειών μετά την ολοκλήρωση της συναλλαγής, παρακολούθηση της νόμιμης ολοκλήρωσης των έργων, ολοκλήρωση των έργων κατά τα οριζόμενα στην περιβαλλοντική αδειοδότηση και την επιβολή κατά το συμβατικό στάδιο υποχρεωτικών επενδύσεων.
