Βλέποντας την απαξίωση στη διαχείριση των απορριμμάτων τα τελευταία χρόνια και τα αδιέξοδα που οδηγούνται οι τοπικές κοινωνίες ο Δήμος Παύλου Μελά ανέλαβε μια σειρά πρωτοβουλιών για την ορθή περιβαλλοντική διαχείριση των απορριμμάτων:
Στις 4 Δεκεμβρίου 2014 η Διοίκηση του Δήμου εξέφρασε τις επιφυλάξεις της στην Κ.Ε.Δ.Ε. και Π.Ε.Δ. Κεντρικής Μακεδονίας για το σχέδιο νόμου του ΥΠΕΚΑ, που αφορούσε στην ανακύκλωση επισημαίνοντας ότι μας οδηγεί σε κακό σχεδιασμό εκτός Εθνικών Στόχων και Ευρωπαϊκών Οδηγιών, ενώ παράλληλα μειώνει τις αρμοδιότητες της τοπικής αυτοδιοίκησης. Με επιστολή που απέστειλε ο Δήμαρχος Παύλου Μελά κ. Δημήτριος Δεμουρτζίδης ζητούσε την προώθηση της Ορθής Διαχείρισης Απορριμμάτων με μείωση και διαλογή στην πηγή, επαναχρησιμοποίηση, ανακύκλωση και κομποστοποίηση, σε συνδυασμό με την υποβολή Τοπικών Σχεδίων Διαχείρισης Απορριμμάτων από τους Δήμους για τη διαμόρφωση των Περιφερειακών Σχεδίων Διαχείρισης Απορριμμάτων.
Στις αρχές του Ιανουαρίου 2015, η διοίκηση του Δήμου Παύλου Μελά κατέθεσε σε δίμηνη δημόσια διαβούλευση τις αρχές και τις θέσεις της για τη διαμόρφωση του Δημοτικού Σχεδιασμού Διαχείρισης Απορριμμάτων. Κατατέθηκαν προτάσεις από Τοπικά Συμβούλια, φορείς, συλλόγους και πολίτες, οι οποίες επεξεργάστηκαν επί δύο μήνες από ομάδα εργασίας που αποτελείται από εξειδικευμένο προσωπικό του Δήμου. Σε αυτό διαφαίνεται η ανάγκη να προχωρήσουμε άμεσα στην ορθή περιβαλλοντική διαχείριση των απορριμμάτων προς όφελος των πολιτών. Η σταδιακή εφαρμογή τεσσάρων ρευμάτων με διαλογή στην πηγή, δημοτική κομποστοποίηση και ελαχιστοποίηση της ταφής είναι μονόδρομος. Η ρητή απαγόρευση της Καύσης απορριμμάτων ως στόχος απαιτεί την άμεση ενεργοποίηση των πολιτών προς την ορθή διαχείριση.
Στις 2 Ιουνίου 2015 το προσχέδιο του Τοπικού Σχεδίου Διαχείρισης Απορριμμάτων παρουσιάστηκε στη Δημοτική Επιτροπή Διαβούλευσης για ενημέρωση και παρατηρήσεις, οι οποίες ενσωματώθηκαν στο τελικό κείμενο.
Στις 23 Σεπτεμβρίου 2015 το Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου Παύλου Μελά ενέκρινε το Τοπικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων (ΤΟΣΔΑ) του Δήμου μας. Ακολούθως θα ενταχθεί στο Επιχειρησιακό Σχέδιο του Δήμου για να προχωρήσει προς υλοποίηση.
Το εν λόγω τοπικό σχέδιο στοχεύει στην κατάρτιση ενός ολοκληρωμένου σχεδιασμού διαχείρισης Αστικών Στερεών Αποβλήτων (ΑΣΑ) στο Δήμο Παύλου Μελά το οποίο:
• Ενσωματώνει τις νέες απαιτήσεις και στόχους της νομοθεσίας για τη διαχείριση των στερεών αποβλήτων με έμφαση στις αρχές της πρόληψης, επαναχρησιμοποίησης και ανακύκλωσης. Συγκεκριμένα, με το υπ’αριθ. οικ. 33534/3381/30-7-2015 έγγραφο του Υπουργείου Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας μας γνωστοποιήθηκε ότι τέθηκε σε ισχύ το Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων (ΕΣΔΑ). Σύμφωνα με το ΕΣΔΑ οι Δήμοι της χώρας πρέπει να συντάξουν και να θέσουν σε ισχύ τα Τοπικά Σχέδια Διαχείρισης Αποβλήτων (ΤΟΣΔΑ) σύμφωνα με τα όσα προδιαγράφονται στο σχετικό Παράρτημα του εθνικού σχεδίου.
• Συμβάλει στην αναθεώρηση του Περιφερειακού Σχεδιασμού Διαχείρισης Απορριμμάτων (ΠΕΣΔΑ) Κ. Μακεδονίας.
• Αναδεικνύει τα απαιτούμενα τοπικά έργα υποδομής και δράσεις καθώς και τις αναγκαίες συμπληρωματικές κεντρικές υποδομές διαχείρισης αποβλήτων.
• Προτείνει δράσεις
Στο πλαίσιο της εφαρμογής ενός νέου μοντέλου διαχείρισης των ΑΣΑ, σε επίπεδο περιφέρειας, αυτού της αποκεντρωμένης διαχείρισης με έμφαση στην προδιαλογή των υλικών, ο ρόλος των δήμων αναβαθμίζεται, ποσοτικά και ποιοτικά. Για να λειτουργήσει η τοπική διαχείριση ασφαλέστερα περιβαλλοντικά και με κοινωνικό και οικονομικό όφελος για τους δήμους και τους πολίτες, θα πρέπει:
• να συμπεριλάβει νέες δράσεις, στο επίπεδο των τριών βασικών προτεραιοτήτων της ιεράρχησης (μείωση, πρόληψη, επαναχρησιμοποίηση, ανακύκλωση-κομποστοποίηση)
• να μεγιστοποιήσει το ποσοστό των ΑΣΑ, των οποίων ο κύκλος της διαχείρισης θα ολοκληρώνεται στο επίπεδο του δήμου
• να ελαχιστοποιήσει, κατά συνέπεια, το ποσοστό των ΑΣΑ, που θα έχει ανάγκη διαχείρισης σε υπερτοπικές-περιφερειακές υποδομές (συνήθως, σε μονάδες επεξεργασίας σύμμεικτων ή χώρους ταφής).
Μετά τα ανωτέρω, μπορούμε να διακρίνουμε τις δράσεις που περιγράφονται στο ΤΟΣΔΑ σε τρία τμήματα. Το πρώτο αφορά την ενημέρωση και εκπαίδευση. Το δεύτερο περιλαμβάνει δράσεις διαλογής στην πηγή και το τρίτο δράσεις υποδοχής και αξιοποίησης των προδιαλεγμένων υλικών, στις υποδομές διαχείρισης. Μια τυπική ταξινόμηση των δράσεων είναι η εξής:
1. Πρόληψη – επαναχρησιμοποίηση: ενημέρωση και εκπαίδευση με έμφαση τις δράσεις σε σχολικές μονάδες, δημόσιες υπηρεσίες, τοπικούς συλλόγους κτλπ. Στόχος μας είναι η ευαισθητοποίηση-ενεργοποίηση των πολιτών και η περαιτέρω ανάπτυξη της αλληλέγγυας κοινωνικής οικονομίας με τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας
2. Δράσεις στους τομείς της ανακύκλωσης και της κομποστοποίησης προδιαλεγμένων βιοαποβλήτων: Περιλαμβάνονται κυρίως δράσεις διαλογής στην πηγή μέσω τοποθέτησης κατάλληλων κάδων τόσο στο επίπεδο της κατοικίας, του εργασιακού χώρου, των υπηρεσιών όσο και σε επίπεδο Δήμου.
3. Δράσεις υποδοχής και αξιοποίησης των προδιαλεγμένων υλικών που υλοποιούνται σε μονάδα κομποστοποίησης καθώς και “πράσινα σημεία”
Το παραπάνω σχέδιο
• Υιοθετεί και ενσωματώνει, στην πράξη, τις διεθνείς εμπειρίες και τις καλές πρακτικές, με ταυτόχρονη αποφυγή μη φιλικών λύσεων ως προς το περιβάλλον όπως είναι η καύση-ενεργειακή αξιοποίηση.
• Ικανοποιεί πάγιους στόχους όλων των σχεδιασμών διαχείρισης απορριμμάτων, για μείωση της παραγωγής αποβλήτων και διαλογή στην πηγή καθαρών ανακυκλώσιμων και βιοαποδομήσιμων υλικών.
• Μεταφέρει το κύριο πεδίο των δραστηριοτήτων στο τοπικό επίπεδο, με σκοπό τη δραστική μείωση της ποσότητας των απορριμμάτων, που έχουν ανάγκη επεξεργασίας ή τελικής διάθεσης σε χώρους ταφής.
• Αποσκοπεί στη μέγιστη δυνατή ανάκτηση υλικών και στη διάχυση των ωφελειών που προκύπτουν στους δήμους και τους πολίτες.
• Μειώνει δραστικά τις ανάγκες σε χώρους υγειονομικής ταφής και διαφοροποιεί το προς ταφή υπόλειμμα, που θα τείνει να έχει χαρακτηριστικά αδρανούς υλικού.
• Χρησιμοποιεί εγκαταστάσεις διαχείρισης μικρής κλίμακας και απλού μηχανολογικού εξοπλισμού,εύκολα διαχειρίσιμες από το Δήμο μας, οικονομικές στην κατασκευή και λειτουργία τους. Εγκαταστάσεις που δεν απαιτούν τεράστιες μεταφορές απορριμμάτων, είναι προσβάσιμες στους πολίτες και δημιουργούν νέες θέσεις εργασίας.
• Διαφυλάσσει το δημόσιο και κοινωνικό χαρακτήρα της διαχείρισης. Πρόθεση μας είναι η αυτοδιαχείριση των απορριμμάτων και η επανάκτηση της ανακύκλωσης με σημαντικά οφέλη για την τοπική κοινωνία που όμως σήμερα διαχειρίζονται ιδιώτες.
Επισημαίνεται ότι η ορθή περιβαλλοντική διαχείριση μέσω δράσεων όπως περιγράφονται στο παρόν τοπικό σχέδιο αποτελεί βασική προτεραιότητα για χρηματοδότηση μέσω ευρωπαϊκών προγραμμάτων. Στη σύνταξη του ΤΟΣΔΑ καταβλήθηκε προσπάθεια για ορθολογικό σχεδιασμό (κόστος επενδύσεων, λειτουργικό κόστος κτλπ) λαμβάνοντας πάντα υπόψιν τη δυσμενή οικονομική συγκυρία στην οποία έχει περιέλθει η χώρα μας.
Συνοψίζοντας, στόχο του ΤΟΣΔΑ Δήμου Παύλου Μελά αποτελεί η θεσμοθέτηση κινήτρων για τους δημότες έτσι ώστε να γίνουν όχι μόνο αρωγοί αλλά και συμμέτοχοι στις δράσεις ορθής περιβαλλοντικής διαχείρισης απορριμμάτων. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα πολλαπλά οικονομικά και περιβαλλοντικά οφέλη αλλά και θα οδηγήσει μέσω της μείωση του κόστους διαχείρισης, στη μείωση των δημοτικών τελών.
