Το ερευνητικό πρόγραμμα Via Egnatia 2017, με αντικείμενο την αναβίωση της αρχαίας Εγνατίας οδού, ως πεζοπορικής διαδρομής πολιτισμού με διεθνή απήχηση, παρουσιάστηκε την Πέμπτη 31 Αυγούστου 2017, στο πλαίσιο συνέντευξης Τύπου στο Δημαρχείο Θεσσαλονίκης.
Πρόκειται για πενταετές πρόγραμμα που ξεκίνησε το 2015 και θα ολοκληρωθεί το 2019. Υλοποιείται από την ιταλική ΜΚΟ FuoriVia και το Πανεπιστημίου ΙUAV της Βενετίας και αφορά στη διαδρομή Δυρράχιο-Κωνσταντινούπολη.
Συγκεκριμένα ο προγραμματισμός της πεζοπορικής διαδρομής έχει ως εξής:
2015: Δυρράχιο (Αλβανία)-Μπίτολα (ΠΓΔΜ)
2016: Μπίτολα-Θεσσαλονίκη
2017: Θεσσαλονίκη-Καβάλα
2018: Καβάλα-Αλεξανδρούπολη και
2019: Αλεξανδρούπολη-Κωνσταντινούπολη
O Αντιδήμαρχος Τουριστικής Ανάπτυξης και Διεθνών Σχέσεων, Σπύρος Πέγκας, επισημαίνοντας τη διαχρονικότητα της Εγνατία οδού ανέφερε ότι το συγκεκριμένο πρόγραμμα είναι σημαντικό, καθώς ο Δήμος Θεσσαλονίκης δίνει έμφαση στον βιωματικό τρόπο κατανόησης και γνώσης της τοπικής ιστορίας και ένας τέτοιος είναι ο περιπατητικός τουρισμός. «Η Θεσσαλονίκη είναι στην ουσία ένα ανοιχτό μουσείο και είναι αναγκαίο οι αρχαιολογικοί χώροι να είναι ανοιχτοί και προσβάσιμοι τόσο στον κόσμο της πόλης, όσο στους επισκέπτες της με όλο τον μνημειακό πλούτο που έχει να αναδείξει η Θεσσαλονίκη», τόνισε.
Παράλληλα σχολιάζοντας τους αγώνες που έχει δώσει η διοίκηση του Δήμου σχετικά με την παραμονή και ανάδειξη των αρχαιολογικών ευρημάτων της Βενιζέλου και της Αγίας Σοφίας από την ανασκαφή του Μετρό, αλλά και των αντίγραφων των «Μαγεμένων», πρόσθεσε: «Οι ιστορικοί δρόμοι και οι αρχαιότητες πρέπει να είναι ορατές στο κοινό και το συγκεκριμένο πρόγραμμα συνάδει με τη δική μας προσπάθεια ανάδειξής τους. Είναι μια καλή πρακτική αυτό που επιχειρεί η ομάδα των Ιταλών φίλων μας και είμαστε εδώ για να την αναδείξουμε, προσφέροντας παράλληλα ως Δήμος φιλοξενία κατά την παραμονή τους στη Θεσσαλονίκη», σχολίασε ο Αντιδήμαρχος.
Η Διευθύντρια του Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης και Αναπληρώτρια Διευθύντρια Αρχαιοτήτων Πόλης Θεσσαλονίκης, Πολυξένη Βελένη, αναφερόμενη στην ιστορία της Εγνατίας οδού, στην οποία διακινήθηκαν εμπορεύματα, άνθρωποι και ιδέες σχολίασε: «Η Εγνατία οδός είναι δρόμος που συνέδεσε την Ανατολή με την Δύση, την Ευρώπη με την Ασία και δρόμος κόμβος που ένωσε δύο ηπείρους. Η Εγνατία οδός έβαλε στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος όλη τη Μακεδονία και ιδιαίτερα τη Θεσσαλονίκη και έπαιξε σημαίνοντα και καθοριστικό ρόλο για την ανάπτυξη της περιοχής».
Επισημαίνοντας την ύπαρξη του μοναδικού ευρήματος που εκτίθεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο, το μιλιάριο (χιλιομετρικός δείκτης) που αναφέρει στα ελληνικά και στα λατινικά το όνομα του κατασκευαστή της Εγνατίας οδού, του Γναίου Εγνάτιου, η κ. Βελένη εστίασε στην προσπάθεια της περιπατητικής ομάδας να βαδίσει την Εγνατία οδό με τρόπο αντίστοιχο της αρχαιότητας και εκτός του φυσιολατρικού σκοπού να επενδύσει επικοινωνιακά και στην επαφή με τους κατοίκους των περιοχών απ’ όπου διέρχεται.
Η ίδια δεν παρέλειψε να ευχαριστήσει τη διοίκηση του Δήμου και ιδιαίτερα τον Δήμαρχο, Γιάννη Μπουτάρη, για τις προσπάθειες που κατέβαλε προκειμένου να διασωθούν και να αναδειχθούν οι αρχαιότητες της πόλης, αναφερόμενη στα ευρήματα των ιστορικών δρόμων από τις ανασκαφές του Μετρό και στην επιστροφή των Μαγεμένων σχολιάζοντας χαρακτηριστικά: «Πρώτη φορά τοπική αυτοδιοίκηση σώζει αρχαιότητες»
Από πλευράς του, ο καθηγητής Οικολογίας του Πανεπιστημίου ΙUAV Βενετίας, Leonardo Marotta, αναφερόμενος στους στόχους του εγχειρήματος για το οποίο εργάζεται από το 2000 τόνισε: «Με σκοπό τη διδακτική προσέγγιση το πρόγραμμα ασχολείται με πέντε συν ένα αντικείμενα, τις ιστορικές διαδρομές που συνδέουν χώρες και ανθρώπους, την ευρωπαϊκή αστική γεωγραφία και το οικοσύστημα, τα ιστορικά μονοπάτια και μνημεία, την τοπική οικονομία και την σχέση της τοπικής αυτοδιοίκησης με την διατήρηση των ιστορικών μνημείων και τον αειφόρο τουρισμό. Το πρόγραμμα αναπτύσσεται σε τρία συν ένα επίπεδα που στοχεύουν στην πρακτική εκπαίδευση των φοιτητών και αφορούν στην τοπική ανάπτυξη, στην συνεργασία της τοπικής αυτοδιοίκησης και των φορέων και στην δικτύωση των φοιτητών με την Ευρώπη»
Η Ιταλική ΜΚΟ Fuorivia που δημιουργήθηκε με σκοπό να πραγματοποιήσει έρευνες γύρω από τις ιστορικές διαδρομές, να ενώσει πολλές επιστήμες, καθώς και να αναπτύξει συγκεκριμένη μεθοδολογία, ασχολείται από το 2015 με βασικό της πρόγραμμα το Via Egnatia 2017, σχολίασε η πρόεδρος της, Guulia Motta Zanin και συμπλήρωσε: «Στόχος μας είναι η ανάδειξη της Εγνατίας οδού και πως αυτός ο δρόμος θα συνδέσει όλες τις χώρες απ’ όπου διέρχεται σε έναν ενιαίο πολιτισμικά χώρο αντί να τις χωρίζει, αλλά και να αναζωογονηθεί η διαδρομή πάνω στα ίχνη της αρχαίας Εγνατίας οδού».
Ο ιστορικός και Αντιπρόεδρος της ιταλικής ΜΚΟ Fuorivia, Δρ. Andrea Mounecif τόνισε: «Στα 300 χιλιόμετρα που διασχίσαμε στις 14 ημέρες βαδίσματος πάνω στα ίχνη της αρχαίας Εγνατίας οδού ανακαλύψαμε ότι η πρόσβαση είναι εύκολη και τα στοιχεία που έχουμε ήδη συγκεντρώσει θα αποτελέσουν ανοιχτά δεδομένα προκειμένου να υπάρξουν συνέργειες με φορείς».
Στη συνέντευξη Τύπου παραβρέθηκαν οι περιπατητές της αποστολής του προγράμματος που αποτελείται από Ιταλούς ερευνητές, καθηγητές και φοιτητές και βάδισαν το τμήμα Θεσσαλονίκη – Καβάλα, από τις 16 έως και σήμερα 31 Αυγούστου 2017.
Στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία ένας από τους δύο σημαντικότερους δρόμους που κατέληγαν στην πρωτεύουσα Ρώμη ήταν η via Εγνατία, υπερπόντια προέκταση της via Τραϊόνα, διαμέσου του λιμένα της Γναφιάς που διέσχιζε την Ελλάδα μέχρι τον ποταμό Έβρο. Η Εγνατία περνούσε από το Δυρράχιο, το Λυχνιδό, την Ηράκλεια, την Πέλλα, την Θεσσαλονίκη, την Αμφίπολη, τους Φιλίππους, το Τόπειρο, τη Μαξιμιανούπολη και την Τραϊανούπολη.
