Αν παγκοσμίως, το πρόβλημα της διαχείρισης στερεών αποβλήτων ήταν και είναι σύνθετο, για την Ελλάδα είναι διαχρονικά ακόμη πιο πολύπλοκο.
Αδύναμες πολιτικές, χαλαροί στόχοι, προκαταλήψεις και κυρίως ο φόβος του πολιτικού κόστους έθεσαν διαχρονικά εμπόδια, σε μια ούτως ή άλλως δύσκολη υπόθεση – όπως είναι η ορθή διαχείριση των απορριμμάτων- αλλά αναγκαία για την διασφάλιση της ποιότητας ζωής των ανθρώπων και την προστασία του περιβάλλοντος.
Το θέμα έχει τοπική, περιφερειακή και εθνική διάσταση και θα ξεκινήσω από την τοπική διάσταση για να φτάσω στο εθνικό επίπεδο.
Προσωπικά έχω μια πολύ μεγάλη ευαισθησία στο θέμα της διαχείρισης των απορριμμάτων. Είναι ένα θέμα που διαχειρίστηκα στην προηγούμενη δημοτική θητεία ως αντιδήμαρχος και ως πρόεδρος του Φορέα Διαχείρισης της 1ης Διαχειριστικής Ενότητας.
Ήταν μια περίοδος όπου μπήκαν σημαντικές βάσεις καταρχήν στο Δήμο Ιωαννιτών με ενέργειες που συνεχίζουμε και στην παρούσα δημοτική θητεία, με γνώμονα την προστασία της υγείας των συμπολιτών μας και τη διασφάλιση του δημόσιου χαρακτήρα της διαδικασίας διαχείρισης απορριμμάτων.
Ξεκινήσαμε για πρώτη φορά την Ανακύκλωση με το σύστημα των μπλε κάδων. Μέχρι τότε η έννοια της Ανακύκλωσης στον μεγαλύτερο Δήμο της Ηπείρου και έναν από τους 10 μεγαλύτερους της χώρας, περιορίζονταν στα δύο «σπιτάκια» της Ανταποδοτικής Ανακύκλωσης.
Καταφέραμε στο Δήμο Ιωαννιτών και ενταχθήκαμε στο ΕΣΠΑ με ένα μεγάλο πρόγραμμα, όπου ανανεώσαμε και εκσυγχρονίσαμε σε μεγάλο βαθμό τον εξοπλισμό μας με νέα απορριμματοφόρα, μηχανήματα και κάδους.
Σήμερα έχουμε φτάσει την Ανακύκλωση με το σύστημα των μπλε κάδων στο 80% του Δήμου μας και θα μπορούσαμε να είμαστε στο 100% (γιατί έχουμε τον εξοπλισμό για να το στηρίξουμε) αν δεν είχαμε σημαντικές ελλείψεις σε προσωπικό.
Ο Δήμος Ιωαννιτών, ο Φορέας Διαχείρισης και η Περιφέρεια Ηπείρου, κόντρα σε λογικές πολιτικού κόστους, «βάλαμε πλάτη» και καταφέραμε να λειτουργήσει ο ΧΥΤΑ και να προχωρήσουν μια σειρά παρεμβάσεις που διασφάλισαν ένα καλό επίπεδο λειτουργίας του.
Θεωρώ ότι σήμερα στην περιοχή μας σε σχέση με τη διαχείριση αποβλήτων, είμαστε σε ένα πολύ καλό επίπεδο και δεν είμαστε στη μοίρα που είναι άλλες περιοχές της χώρας.
Αυτά που έπρεπε να γίνουν από την πλευρά μας, έχουν προχωρήσει σε μεγάλο βαθμό.
Επιγραμματικά και σε τίτλους για να μη σπαταλώ το χρόνο, αναφέρω :
-Προχωρήσαμε στο κλείσιμο και την αποκατάσταση των ΧΑΔΑ. Μάλιστα στο Δήμο Ιωαννιτών ολοκληρώθηκε το σημαντικό έργο της αποκατάστασης του μεγαλύτερου ΧΑΔΑ στην Ήπειρο, αυτόν της Δουρούτης, μια μεγάλη «περιβαλλοντική πληγή» για το Λεκανοπέδιο.
-Η περιφέρεια Ηπείρου ολοκλήρωσε τον Περιφερειακό Σχεδιασμό και βρέθηκε πολλά βήματα μπροστά σε σχέση με άλλες περιοχές, σε ότι αφορά τη Μονάδα Επεξεργασίας Στερεών Αποβλήτων με τη μέθοδο ΣΔΙΤ.
– Ο Δήμος Ιωαννιτών είναι ένας από τους πρώτους και από τους λίγους Δήμους της χώρας που ολοκλήρωσε (και εγκρίθηκε από το Δημοτικό μας Συμβούλιο) το Σχέδιο Αποκεντρωμένης Διαχείρισης Αστικών Στερεών Αποβλήτων του Δήμου, σύμφωνα με τις προδιαγραφές του νέου Εθνικού Σχεδιασμού Διαχείρισης Αποβλήτων, ώστε να μπορεί να ενσωματωθεί στο νέο Περιφερειακό Σχεδιασμό της περιφέρειας Ηπείρου και να είναι επιλέξιμο προς χρηματοδότηση στο νέο ΕΣΠΑ. Σε αυτή την κατεύθυνση είμαστε στη φάση ωρίμανσης μελετών για το ΕΣΠΑ.
Εμείς από την πλευρά μας είμαστε συνεπείς!
Και ενώ έχουν προχωρήσει όλα αυτά που οφείλαμε να προχωρήσουμε ως περιοχή, βρεθήκαμε μπροστά σε μια κατάσταση … «φρένου».
Δεν ήταν πια στο δικό μας χέρι, αλλά στο χέρι του Υπουργείου να λύσει … το χειρόφρενο για να πάμε παρακάτω.
Έχουμε αργήσει. Πάμε με αργά βήματα στην υλοποίηση του εθνικού σχεδιασμού, μένουμε για καιρό στα λόγια και πρέπει να περάσουμε στην ουσία και σε όλα όσα απαιτούνται για να προχωρήσουμε στην υλοποίηση όσων έχουμε σχεδιάσει Δήμοι και Περιφέρεια και μάλιστα με πολύ κόπο.
Διαβάσαμε χθες το απόγευμα την είδηση ότι συνεδρίασε η Επιτροπή Συντονισμού Μεγάλων Έργων και εξετάστηκε η πορεία των έργων διαχείρισης απορριμμάτων. Πως υπογράφηκε η Κοινή Υπουργική Απόφαση έγκρισης της Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων.
Αναμφίβολα πρόκειται για μια θετική εξέλιξη που την περιμέναμε πάρα πολύ καιρό.
Αναμφίβολα, επίσης, μας περιμένει πολύ δουλειά όλους μας, για να προχωρήσουμε στην υλοποίηση του σχεδιασμού.
Κι αν θέλουμε να προχωρήσουμε γρήγορα και αποτελεσματικά σε όσα προβλέπει ο εθνικός και περιφερειακός σχεδιασμός, πρέπει να δούμε και τα θέματα χρηματοδότησης.
Για να το επικεντρώσω και να χρησιμοποιήσω ως παράδειγμα το Δήμο Ιωαννιτών. Πλέον ο Δήμος μας με το Σχέδιο Αποκεντρωμένης Διαχείρισης Αστικών Στερεών Αποβλήτων διαθέτει ένα σχέδιο δράσης – πλήρως εναρμονισμένο με τον εθνικό σχεδιασμό- με στόχους, χρονοδιαγράμματα, πλήρη κοστολόγηση, αρμοδιότητες και αναλυτικές περιγραφές προτεινόμενων δράσεων και υποδομών για να ξεκινήσει άμεσα την σταδιακή του υλοποίηση.
Για να προχωρήσουν η οργάνωση διαλογής στην πηγή, η οργάνωση χωριστής συλλογής ανακυκλώσιμων, η συλλογή βιοαποβλήτων, τα Πράσινα Σημεία, οι Σταθμοί Μεταφόρτωσης και όσα άλλα φιλόδοξα προβλέπει ο εθνικός σχεδιασμός, πρέπει να υπάρχει μεταξύ μας συνεργασία, απαντήσεις και λύσεις στα θέματα χρηματοδότησης.
Η αντιμετώπιση προβλημάτων που σχετίζονται με την ορθή διαχείριση των αποβλήτων είναι επιτακτική.
Το πόσο επιτακτική είναι, το βλέπουμε σε ένα φλέγον θέμα που έχει προκύψει το τελευταίο διάστημα σε γειτονικές μας περιοχές. Σε περιοχές όπου απειλείται η δημόσια υγεία από τα σκουπίδια και που με κάποιον τρόπο έχει εμπλακεί και η δική μας περιοχή σε μια συζήτηση που αφορά στην «υποδοχή» απορριμμάτων.
Θέλω να πω την άποψη μου επ’ αυτού, χωρίς να λαϊκίζω και αφήνοντας στην άκρη λογικές πολιτικού κόστους, τις οποίες άλλωστε προσωπικά έχω αποδείξει ότι στο θέμα της διαχείρισης απορριμμάτων δεν τις έλαβα ποτέ υπόψη μου.
Σε καιρούς πολύ δύσκολους θέλουμε να είμαστε αλληλέγγυοι και προς τους συναδέλφους της Αυτοδιοίκησης και τους κατοίκους των περιοχών αυτών και να βοηθήσουμε τα Υπουργεία να λύσουν ένα σοβαρό πρόβλημα δημόσιας υγείας.
Όμως πρέπει να καταλάβει η κεντρική διοίκηση, ότι σήμερα τα μεγέθη οι αντοχές του συστήματος και άρα οι δυνατότητες μας είναι πεπερασμένες. Εμείς να βοηθήσουμε αλλά να βοηθήσει και το Υπουργείο.
Εμείς να «βάλουμε πλάτη» αλλά να «βάλει πλάτη» και το Υπουργείο στην προώθηση μιας σειράς ζητημάτων που αυξάνουν τις δυνατότητες του συστήματος. Δεν το θέτω στη βάση της συναλλαγής, σου δίνω μου δίνεις. Το θέτω απολύτως στη βάση της λογικής.
Και η λογική λέει ότι για να καταφέρουμε να έχουμε μια καλή διαχείριση αποβλήτων σε τοπικό και εθνικό επίπεδο, πρέπει οι δύο πλευρές, Αυτοδιοίκηση και Κυβέρνηση, να συνεργαστούμε αποτελεσματικά, με γρήγορα και ουσιαστικά βήματα και στη βάση σαφών χρονοδιαγραμμάτων.
Θέλω κλείνοντας – μιας και σήμερα είμαστε εδώ αυτοδιοικητικοί– να πω δύο λόγια για ένα άλλο θέμα που δεν σχετίζεται με το θέμα των απορριμμάτων που συζητάμε, αλλά αφορά την αξιοπρέπεια της Αυτοδιοίκησης.
Πρόκειται για το πολυνομοσχέδιο του Υπουργείου Εσωτερικών που δόθηκε σε διαβούλευση και μεταξύ άλλων περικόπτει σημαντικά τις αμοιβές των Αντιδημάρχων.
Κύριοι της κυβέρνησης μην πυροβολείται την αυτοδιοίκηση και μην απαξιώνεται τη δουλειά των Αυτοδιοικητικών.
Ήδη είναι στοιχειώδης η αντιμισθία που λαμβάνει σήμερα ένας αντιδήμαρχος. Γνωρίζετε πολύ καλά ότι είναι όχι απλά full time απασχόληση αλλά και πολύ περισσότερο από αυτό.
Είναι λαϊκισμός να θεωρείς ότι αντιμετωπίζεις τα προβλήματα της Αυτοδιοίκησης με το να φθάνεις την αντιμισθία των Αντιδημάρχων σε 600 με 700 ευρώ.
Σας ευχαριστώ, καλή συνέχεια στις εργασίες της Συνόδου.
