Τα μέλη του Ιδρύματος Ανταλλαγέντων της Λωζάννης από την Κωνσταντινούπολη, που πραγματοποιούν επίσκεψη στα Γιάννενα, υποδέχθηκε σήμερα στο Δημαρχείο ο Δήμαρχος Ιωαννιτών, Θωμάς Μπέγκας.
Μαζί τους ήταν απόγονοι των γιαννιωτών που έφυγαν για την Τουρκία το 1923-24, κατά την ανταλλαγή πληθυσμών με τη συνθήκη της Λωζάννης, τους οποίους ο Δήμαρχος χαρακτήρισε «πρεσβευτές των Ιωαννίνων». Ξεχωριστή η παρουσία του Λουτφού Καραντάγ, 102 ετών σήμερα που γεννήθηκε το 1914 στα Γιάννενα και έφυγε σε ηλικία 10 χρονών, ο οποίος συνοδεύονταν από τον γιό του και την κόρη του.
«Σας καλωσορίζω στον τόπο των προγόνων σας. Οι άνθρωποι που έχουν δύο πατρίδες είναι οι πιο ισχυροί κήρυκες της φιλίας δύο λαών», είπε ο Δήμαρχος Ιωαννιτών, τονίζοντας πως «η ιστορία δημιουργεί γεγονότα και μνήμες που διχάζουν τους λαούς, αλλά είναι στο χέρι μας να δημιουργούμε γέφυρες φιλίες».
«Για μας, υπάρχουν στη μνήμη μας οι «χαμένες πατρίδες» της Ανατολής που συνδέθηκαν με δραματικό τρόπο με την μετακίνηση 1,5 εκατομμυρίου ανθρώπων που πήρε τα χαρακτηριστικά διωγμού, μέσα από τον πόλεμο και τη Μικρασιατική καταστροφή. Ήταν διαφορετικές οι συνθήκες και να ήταν λιγότεροι αριθμητικά οι μουσουλμάνοι που μετακινήθηκαν από την Ελλάδα στην Τουρκία με τη Συνθήκη της Λωζάννης, όμως το αίσθημα του ξεριζωμού και για σας είναι το ίδιο», είπε ο κ. Μπέγκας.
Χαρακτήρισε την υποχρεωτική Ανταλλαγή Πληθυσμών «τραυματική ιστορική εμπειρία», λέγοντας ότι πρόκειται στην ουσία για ξεριζωμό από την πατρίδα που αφήνει «χαμένες πατρίδες», ως πληγή στη μνήμη και νοσταλγία για την επιστροφή που παίρνει τα χαρακτηριστικά προσκυνήματος στη γενέθλια πατρίδα.
1.500 Γιαννιώτες έφυγαν για την Τουρκία το 1923-24 κατά την ανταλλαγή πληθυσμών με τη συνθήκη της Λωζάννης. «Εσείς και οι πρόγονοι σας, όπως και οι Εβραίοι των Ιωαννίνων που ξεκληρίστηκαν στο Ολοκαύτωμα, είστε κομμάτια της ιστορίας αυτής της πόλης και της ταυτότητας της. Μια πόλη – γέφυρα λαών, θρησκειών και πολιτισμών που έζησαν μονιασμένα. Που δημιούργησαν την κληρονομία της και καθόρισαν και τη σημερινή της εικόνα», είπε ο κ. Μπέγκας.
Ο Δήμαρχος υποστήριξε πως ο τρόπος που «διαβάζουμε» πολλές φορές την ιστορία των λαών, υποδαυλίζει περισσότερο αυτά που μας χωρίζουν παρά αυτά που μας ενώνουν και πως η συνειδητοποίηση πως δεν υπάρχει μόνο η δική σου «χαμένη πατρίδα», αλλά και η «χαμένη πατρίδα» του άλλου, είναι το ποιο ουσιαστικό βήμα που δημιουργεί στέρεες βάσεις φιλίας.
«Σε αυτές τις βάσεις φιλίας που έχουν τις ρίζες τους στο παρελθόν, εμείς προσπαθούμε να επενδύσουμε συστηματικά για το παρόν και το μέλλον των Ιωαννίνων. Για μας εσείς είστε οι πρεσβευτές μας», σημείωσε ο Δήμαρχος Ιωαννιτών. Χαρακτήρισε «μεγάλο πολιτιστικό κεφάλαιο για την πόλη» τα μουσουλμανικά μνημεία των Ιωαννίνων και κυρίως τους ανθρώπους, τους απογόνους των Γιαννιωτών στην Τουρκία και τους Έλληνες της Κωνσταντινούπολης, τονίζοντας πως «ως Δημοτική Αρχή εργαζόμαστε συστηματικά για την ανάπτυξη όχι μόνο των ανθρώπινων σχέσεων αλλά και την ανάπτυξη οικονομικών σχέσεων και την προσέλκυση ενός τουριστικού ρεύματος από την Τουρκία που θα φέρει σημαντική ώθηση στην περιοχή μας».
Τέλος ο Δήμαρχος Ιωαννιτών αναφέρθηκε στον Γιάννη Παπαδημητρίου, τον συμπολίτη μας βραβευμένου με το βραβείο Ιπεκτσί, ο οποίος εκτός των άλλων έχει κάνει και μια σημαντική ερευνητική δουλειά για τους Γιαννιώτες που έφυγαν στην Τουρκία με την ανταλλαγή πληθυσμών.
Ιδιαίτερα συγκινημένος, μιλώντας ελληνικά, ο Λουτφού Καραντάγ, μίλησε για την ιστορία της οικογένειας του.
Γεννήθηκε στα Γιάννενα το 1914. Το σπίτι του ήταν στο κτίριο όπου στεγάζεται η Εφορεία Νεωτέρων Μνημείων και το οποίο επισκέφθηκε λίγο πριν την υποδοχή στο Δημαρχείο. Ο πατέρας του ήταν Διευθυντής στην Οθωμανική Αγροτική Τράπεζα, είχε στη δικαιοδοσία του ολόκληρο τον οικισμό της Δραγοψάς. «Η οικογένεια μου ήταν πολύ πλούσια. Τα χάσαμε όλα κι όταν πήγαμε στην Τουρκία αρχίσαμε πάλι από την αρχή», είπε.
Στον πρωταρχικό σκοπό του Ιδρύματος Ανταλλαγέντων με τη συνθήκη της Λωζάνης, αναφέρθηκε ο Γενικός Γραμματέας Σεφέρ Γκιουβέντς, που είναι – όπως είπε- η προώθηση της Ελληνοτουρκικής φιλίας, γι’ αυτό, σημείωσε πως, «οι ανταλλαγέντες των δύο πλευρών έχουν αναλάβει πολύ μεγάλο καθήκον, γιατί είναι οι πρεσβευτές της ιστορίας».
Ο κ. Γκιουβέντς υπογράμμισε πως «η ανταλλαγή είναι πόνος για τους ανθρώπους και στις δύο πλευρές». Αναφερόμενος στα Γιάννενα είπε ότι είναι ένας τόπος όπου τα ίχνη των προγόνων μας έχουν μείνει ατόφια και πρόσθεσε πως «η πολιτιστική κληρονομιά που έμεινε από τους Έλληνες στην Μικρά Ασία και τα μνημεία των Ιωαννίνων ανήκουν στον τόπο αλλά ανήκουν και στη μνήμη όλων μας».
Να σημειωθεί, τέλος, πως σήμερα και αύριο στα Γιάννενα πραγματοποιούνται δύο εκδηλώσεις με τη συνδιοργάνωση του Πνευματικού Κέντρου του Δήμου, του Ιδρύματος Ανταλλαγέντων της Κωνσταντινούπολης και του Μικρασιατικού Συλλόγου Νεοκαισάρειας Ιωαννίνων.
Συγκεκριμένα σήμερα στις 6.30 το απόγευμα εγκαινιάζεται στο Σουφαρί Σεράι η έκθεση «Οι δύο όχθες της Νοσταλγίας» με κομμάτια ιστορίας των προσφυγικών οικογενειών της Ελλάδας και της Τουρκίας, ενώ αύριο στις 8 το βράδυ στην αίθουσα «Αρχιεπισκόπου Σπυρίδωνος» στην Ακαδημία, με τον τίτλο «Μελωδίες χωρίς σύνορα», πραγματοποιείται η εμφάνιση των χορωδιών του Συλλόγου Μικρασιατών Πιερίας, του Ιδρύματος Ανταλλαγέντων της Λωζάννης από την Κωνσταντινούπολη και του Λυκείου Ελληνίδων Ιωαννίνων.
