Το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού έχει θέσει σε δημόσια διαβούλευση από τις 23 Δεκεμβρίου 2015 έως και τις 22 Ιανουαρίου 2016 σχέδιο νόμου με τίτλο «Συλλογική διαχείριση δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και συγγενικών δικαιωμάτων, χορήγηση πολυεδαφικών αδειών για επιγραμμικές χρήσεις μουσικών έργων στην εσωτερική αγορά και άλλα πολιτιστικά θέματα» με το οποίο ενσωματώνεται στην ελληνική έννομη τάξη η Οδηγία 2014/16 της Ευρωπαϊκής Ένωσης , ενώ εισάγονται και νέοι κανόνες για τη βελτίωση της λειτουργίας των οργανισμών συλλογικής διαχείρισης και προστασίας, με γνώμονα την αρχή της διαφάνειας στη διαχείριση των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και των συγγενικών δικαιωμάτων και σκοπό τη διασφάλιση υψηλού επιπέδου λογοδοσίας. Στο πλαίσιο της διαβούλευσης αυτής έχει αναρτηθεί σχέδιο νομοθετικής ρύθμισης περί επαναφοράς της εύλογης αμοιβής επί της αξίας των ηλεκτρονικών υπολογιστών. Επισημαίνεται ότι το νομοσχέδιο έχει αναρτηθεί σε δημόσια διαβούλευση ακριβώς για να ακουστούν οι απόψεις όλων των φορέων (δημιουργών, οργανισμών συλλογικής διαχείρισης, επιχειρήσεων και χρηστών). Το ΥΠΠΟΑ και ο αρμόδιος Οργανισμός Πνευματικής Ιδιοκτησίας θα λάβουν υπ’ όψιν όλα τα σχόλια που θα διατυπωθούν και θα διαμορφώσουν αναλόγως τις προτεινόμενες διατάξεις, πριν την κατάθεση του νομοσχεδίου προς συζήτηση και ψήφιση στη Βουλή.
Ωστόσο, σε απάντηση πρόσφατων δημοσιευμάτων, σχετικά με την επιβολή «φόρου» στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές, θα πρέπει να διευκρινιστούν τα ακόλουθα:
Πρωταρχικό δικαίωμα του δημιουργού (όχι μόνο σύμφωνα με το ελληνικό δίκαιο, αλλά και σύμφωνα με το δίκαιο της Ευρωπαϊκής ‘Ένωσης και τις διεθνείς συμβάσεις) είναι το δικαίωμα αναπαραγωγής, το δικαίωμα δηλαδή του δημιουργού να ελέγχει την αντιγραφή του έργου του. Η εύλογη αμοιβή προβλέπεται ήδη στο αρ. 18 παρ. 3 του Ν.2121/1993 και δεν συνιστά φόρο αλλά αποζημιωτικό αντιστάθμισμα της ζημίας του δημιουργού από την ελεύθερη αναπαραγωγή του έργου του από τρίτους για ιδιωτική χρήση. Το γεγονός αυτό επιβεβαιώνεται και σε σωρεία αποφάσεων του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Το σύστημα αυτό της αποζημίωσης των δικαιούχων μέσω της εύλογης αμοιβής δεν συνιστά ελληνική ‘πατέντα’ ή ‘ιδιομορφία’. Λειτουργεί στις περισσότερες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενώ στις χώρες που δεν διαθέτουν σχετικό σύστημα, ο χρήστης οφείλει να αδειοδοτηθεί από τους δικαιούχους προκειμένου να αναπαραγάγει το έργο τους καταβάλλοντας πλήρη αμοιβή. Συνεπώς, η συγκεκριμένη διάταξη ωφελεί κατ’ αρχάς τους χρήστες. Η φιλοσοφία που διατρέχει τη διάταξη αυτή σε όλες τις χώρες που τη διαθέτουν είναι ότι συσκευές που είναι πρόσφορες για ιδιωτική αναπαραγωγή υπόκεινται σε εύλογη αμοιβή. Οι υπολογιστές είναι κατ’ εξοχήν οι συσκευές που σήμερα χρησιμοποιούνται για την αναπαραγωγή για ιδιωτική χρήση, όπως είναι και τα MP3 players, οι οδηγοί εγγραφής CD και DVD, οι εξωτερικοί σκληροί δίσκοι, οι φωτοτυπικές συσκευές και οι σαρωτές.
Η Ελλάδα ήταν από τις πρώτες χώρες που υιοθέτησε τον θεσμό της ιδιωτικής αναπαραγωγής και θέσπισε εύλογη αμοιβή επί της αξίας των ηλεκτρονικών υπολογιστών το έτος 1993 (πολύ πριν την Ευρωπαϊκή Οδηγία του 2001), η οποία εντελώς παράλογα καταργήθηκε το έτος 2002. Σημειώνουμε ότι εύλογη αμοιβή επί της αξίας των ηλεκτρονικών υπολογιστών υπάρχει, για παράδειγμα, στις ακόλουθες χώρες: Κροατία, Ιταλία, Λιθουανία, Ολλανδία, Σλοβακία, Γερμανία, Πορτογαλία και Λετονία.
Το ως άνω Σχέδιο Νόμου του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού βρίσκεται ακόμα και μέχρι αύριο 22 Ιανουαρίου 2016 στο στάδιο της διαβούλευσης στην ιστοσελίδα www.opengov.gr, ο διάλογος επ’ αυτού συνεχίζεται και οι τελικές διατάξεις θα διαμορφωθούν μετά το πέρας του προαναφερθέντος χρονικού διαστήματος.
