«Στόχος μας είναι να δημιουργήσουμε στο ΤΕΕ ένα Κέντρο Διαμεσολάβησης και Διαιτησίας» για τον κατασκευαστικό τομέα, καθώς «ο χώρος των κατασκευών, παρότι είναι γεμάτος προκλήσεις και δυσκολίες μπορεί να αποτελέσει κρίσιμο παράγοντα επιτυχίας όλων των εναλλακτικών θεσμών επίλυσης διαφορών».
Αυτά ανακοίνωσε ο πρόεδρος του ΤΕΕ Γιώργος Στασινός, απευθύνοντας χαιρετισμό στην ημερίδα με θέμα «Διαμεσολάβηση για την επίλυση διαφορών στον κατασκευαστικό τομέα», που διοργάνωσαν ο Οργανισμός Διαιτησίας και Διαμεσολάβησης (ΟΔΔΕΕ) του Ελληνογερμανικού Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου, σε συνεργασία με το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος, το Ελληνοκαναδικό Επιμελητήριο και τον Οργανισμό Προώθησης Εναλλακτικών Μεθόδων Επίλυσης Διαφορών (ΟΠΕΜΕΔ), που πραγματοποιήθηκε στο αμφιθέατρο του ΤΕΕ.
Ο Γιώργος Στασινός, τονίζοντας αφενός τη σημασία της συμμετοχής του ΤΕΕ μαζί με τους 20 μεγαλύτερους και σημαντικότερους επιστημονικούς, οικονομικούς και κοινωνικούς φορείς της χώρας, για πρώτη φορά όλοι μαζί, στον δυναμικά αναπτυσσόμενο ΟΠΕΜΕΔ, αφετέρου δε την πραγματικά μεγάλη εμπειρία του ΤΕΕ τόσο στις πραγματογνωμοσύνες όσο και στις διαιτησίες είπε ότι «ως ΤΕΕ ενισχύουμε και διευρύνουμε όλες τις δυνατότητες του θεσμού της διαμεσολάβησης».
Ο πρόεδρος του ΤΕΕ, αφού αναφέρθηκε στην καθυστέρηση απονομής της δικαιοσύνης στην χώρα μας, σημειώνοντας ότι είναι τεράστια και πολλές φορές οδηγεί πρακτικά σε αρνησιδικία, στην ασφάλεια δικαίου, λέγοντας ότι αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά κριτήρια για κάθε σοβαρό επενδυτή, έλληνα ή ξένο, που σκέφτεται να επενδύσει στη χώρα μας αλλά και για την προάσπιση του δικαιώματος της ιδιοκτησίας, ένα βασικό ανθρώπινο δικαίωμα που θίγεται με τις πολύχρονες αντιπαραθέσεις σε πολλές υποθέσεις, τόνισε χαρακτηριστικά ότι:
«Δυστυχώς στη χώρα μας, ενώ υπάρχει θεσμικό πλαίσιο, οι περισσότερες διαφορές εξακολουθούν να οδηγούνται στα δικαστήρια. Ήρθε η ώρα να αλλάξουμε τον τρόπο που αντιμετωπίζουμε τις διαφορές και τις συγκρούσεις». Και συμπλήρωσε ότι «κάποια πράγματα γίνονταν στραβά σε αυτή τη χώρα και πριν από την κρίση. Ήρθε η ώρα να κάνουμε γρήγορα όσες αλλαγές καθυστερούσαμε επί δεκαετίες. Και μία από αυτές τις αλλαγές, νοοτροπίας κατά πρώτον, είναι αυτή της καθιέρωσης εναλλακτικών μεθόδων επίλυσης διαφορών».
Διεθνείς φορείς, όπως η Παγκόσμια Τράπεζα, περιλαμβάνει τις υπηρεσίες διαμεσολάβησης και διαιτησίας στα κριτήρια βαθμολόγησης του επιχειρηματικού περιβάλλοντος μίας χώρας ανέφερε κατά τον χαιρετισμό του στην ημερίδα ο Στ. Τζιρίτης αντιπρόεδρος του Ελληνογερμανικού Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου. Ο ίδιος είπε ότι ιδίως στον τομέα των κατασκευών, όπου είναι συνήθεις οι διαφορές από τη φάση της μελέτης έως την ολοκλήρωση της κατασκευής ενός έργου, η δικαστική αντιμετώπιση των διαφορών είναι κοστοβόρα και εν τέλει καταστρέφει την συνεργασία των εμπλεκόμενων μερών. Αντίθετα υπογράμμισε ότι η διαμεσολάβηση, προσφέρει αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση των διαφορών, προλαμβάνει την περαιτέρω κλιμάκωση τους και δίνει λύση σε συντομότερο χρόνο και κυρίως με κατά πολύ χαμηλότερο κόστος.
Ο Στ. Τζιρίτης είπε ότι «ως Επιμελητήριο ιδρύσαμε στο τέλος του 2013 τον Οργανισμό Διαιτησίας & Διαμεσολόβησης του Ελληνογερμανικού Επιμελητηρίου (ΟΔΔΕΕ), ώστε να προσφέρουμε τη διαμεσολάβηση και διαιτησία ως υπηρεσία». Μίλησε για τις κοινές βάσεις δικαίου, που διέπουν το νομικό σύστημα τόσο της Ελλάδας όσο και της Γερμανίας. Σημείωσε ακόμη, από την εμπειρία συνεργασίας μεταξύ γερμανικών και ελληνικών επιχειρήσεων, ότι υπάρχει ανάγκη να καταρτίζουν τις συμβάσεις τους με τρόπο, ώστε σε κάθε περίπτωση διαφοράς να είναι διασφαλισμένες. Επίσης επισήμανε την μεγάλη καθυστέρηση απονομής δικαιοσύνης στην Ελλάδα
Ο Κ. Κατσιγιάννης πρόεδρος του Ελληνοκαναδικού Εμπορικού Επιμελητηρίου τόνισε κατά τον χαιρετισμό του στην ημερίδα ότι η διαμεσολάβηση αν και είναι νέος θεσμός στην Ελλάδα με διεύρυνση της γνώσης και του πεδίου εφαρμογής της μπορεί να προχωρήσει γρήγορα και δυναμικά και να αντιμετωπιστούν πολλά προβλήματα. Ο ίδιος αναφερόμενος στην εφαρμογή του θεσμού της διαμεσολάβησης με επιτυχημένα αποτελέσματα στον Καναδά είπε ότι το Ελληνοκαναδικό Επιμελητήριο, έχοντας στόχο να συμβάλει ώστε να προχωρήσει η οικονομία της Ελλάδας, μπορεί να συμβάλλει σε αυτή την κατεύθυνση και ειδικότερα στην διάδοση και εφαρμογή του θεσμού στον κατασκευαστικό τομέα στα ιδιωτικά και μεγάλα δημόσια έργα. «Σήμερα έγινε το πρώτο βήμα, προχωρούμε στα επόμενα βήματα, ώστε να πετύχουμε διεύρυνση και διάχυση της γνώσης, προς όφελος όλων ατομικά και της εθνικής οικονομίας».
«Οι εναλλακτικοί μηχανισμοί επίλυσης των διαφορών εντάσσονται στον κύκλο των ευεργετικών καινοτόμων λύσεων» τόνισε κατά τον χαιρετισμό του στην ημερίδα ό κ. Νικόλας Κανελλόπουλος Γενικός Γραμματέας του Οργανισμού Προώθησης Εναλλακτικών Μεθόδων Επίλυσης Διαφορών (ΟΠΕΜΕΔ). Ο κ. Κανελλόπουλος σημείωσε ότι και στη χώρα μας αυτοί οι σύγχρονοι θεσμοί, διεθνώς δοκιμασμένοι, που οδηγούν σε επίλυση των διαφορών μακριά και έξω από τις δικαστικές αίθουσες, με διάλογο και συμμετοχή των ίδιων των μερών, αρχίζουν να γίνονται κτήμα της ιδιωτικής οικονομίας και της κοινωνίας των πολιτών». Ο ίδιος χαρακτήρισε ευρωπαϊκή πρωτοτυπία τη θεσμική σύμπραξη είκοσι κορυφαίων επιστημονικών, οικονομικών και κοινωνικών φορέων, που έλαβε «σάρκα και οστά» τον περασμένο Δεκέμβριο, με την ίδρυση του ΟΠΕΜΕΔ, υπό την τιμητική και εμβληματική προεδρία του πρώην πρωθυπουργού κ Παναγιώτη Πικραμένου, προέδρου ΣτΕ ε.τ.
Ο γενικός γραμματέας της ΟΠΕΜΕΔ αναφέρθηκε ειδικότερα στην συμμετοχή του ΤΕΕ, που όπως είπε «κοσμεί με την παρουσία του τον Οργανισμό» σημειώνοντας ότι «το ΤΕΕ οφείλει να δημιουργήσει τις δομές εκείνες, που θα εξασφαλίσουν την αξιόπιστη, συγκροτημένη παροχή υπηρεσιών διαμεσολάβησης στο πεδίο των τεχνικών επαγγελμάτων», όπως επίσης ότι «μπορεί και πρέπει να αναπτυχθεί μια νέα εξειδίκευση μηχανικού-διαμεσολαβητή, με κύριο προσόν τις τεχνικές γνώσεις και τις δεξιότητες που απαιτεί ο ρόλος».
Στις εργασίες της ημερίδας έγινε από τους Μπ. Παπαβασιλείου-Σρέκενμπεργκ δικηγόρο, διαμεσολαβήτρια, συντονίστρια διαμεσολάβησης του ΟΔΔΕΕ, τον Γ. Καραμανίδη δικηγόρο Δ.Ν. διαμεσολαβητή και τον Κ. Κατσιγιάννη πρόεδρο του Ελληνοκαναδικού Εμπορικού Επιμελητηρίου, δικηγόρο, διαμεσολαβητή αναλυτική παρουσίαση με θέμα «Τι είναι η διαμεσολάβηση». Οι ομιλητές όρισαν την διαμεσολάβηση, όπως η νομοθεσία προβλέπει, ως μία διαρθρωμένη διαδικασία, κατά την οποία δύο μέρη επιχειρούν εκουσίως να επιλύσουν την μεταξύ τους διαφορά με τη συμμετοχή διαμεσολαβητή, μίλησαν για τα στάδια, τα κριτήρια και τα αποτελέσματα της διαδικασίας, τονίζοντας ειδικότερα την ελευθερία βούλησης του κάθε μέρους που συμμετέχει στην διαμεσολάβηση. Οι ομιλητές αναφέρθηκαν διεξοδικά στα προσόντα της διαμεσολάβησης και των διαμεσολαβητών. Μεταξύ άλλων επισήμαναν την ουδετερότητα και την εμπιστευτικότητα της διαδικασίας και αντίστοιχα την εχεμύθεια και αμεροληψία του διαμεσολαβητή, σημειώνοντας χαρακτηριστικά ότι δεν υπάρχει πρόσβαση σε τρίτους στο πρακτικό συμφωνίας της διαμεσολάβησης που κατατίθεται στα δικαστήρια. Οι ίδιοι σημείωσαν ότι στα πλεονεκτήματα περιλαμβάνονται η μη δεσμευτικότητα των μερών, όπως επίσης αυτονομία των μερών και η μεγάλη ευελιξία της διαδικασίας σε χρόνο και χώρο διεξαγωγής της.
Η πτώση που έχει υποστεί ο κατασκευαστικός τομέας στην Ελλάδα κάνει ακόμη πιο επιτακτική την ανάγκη να διασφαλίζονται τα εμπλεκόμενα μέρη ως προς τον προϋπολογισμό και τις άλλες παραμέτρους υλοποίησης ενός τεχνικού έργου τόνισε ο καθ. Martin Jung, δικηγόρος και εμπορικός διαμεσολαβητής, ειδικευμένος στο Δίκαιο Κατασκευών και Αρχιτεκτόνων, επισκέπτης καθηγητής στο Τεχνικό Πανεπιστήμιο του Βερολίνου και ιδρυτής της «Ένωσης Διαμεσολαβητών στον Κατασκευαστικό Τομέα».
Μιλώντας κατά τη διάρκεια της ημερίδα ο καθ. Martin Jung, μίλησε για τον ρόλο του Δικαίου στον κατασκευαστικό τομέα σημειώνοντας ότι μία σύμβαση δεν μπορεί να καλύψει όλες τις πιθανές εξελίξεις σε ένα έργο, πράγμα που όπως είπε έχει γίνει αποδεκτό από την νομολογία και των ανωτάτων δικαστηρίων της Γερμανίας, συμπληρώνοντας ότι η διαμεσολάβηση συμβάλλει σημαντικά ώστε οι συμπληρωματικές απαιτήσεις ενός έργου να ενταχθούν στο πλαίσιο της αρχικής συμφωνίας. Ο ίδιος ανέφερε –μεταξύ άλλων- ως αιτίες συγκρούσεων στον κατασκευαστικό τομέα τα παρακάτω:
-Συγκρουσιακή διαμόρφωση της σύμβασης.
-Ανεπαρκές τίμημα.
-Πλήθος συμμετεχόντων στο έργο.
-«Στενό» χρονοδιάγραμμα.
-Τυπικές προδιαγραφές vs πραγματικότητας
-Ασάφειες ως προς τα πραγματικά γεγονότα, τις τεχνικές και νομικές προδιαγραφές.
Ως παράγοντες κλιμάκωσης των συγκρούσεων κατέγραψε τους εξής:
-Μεταγενέστερη βελτίωση και αλλαγές σχεδιασμού κατά την πρόοδο των εργασιών
-Δικαίωμα εντολής για νέες εργασίες χωρίς συμφωνία τιμήματος
-Αναζήτηση του «υπεύθυνου» για την καθυστέρηση κατά την εκτέλεση
-Ζήτημα οικονομικής ευθύνης
-«Αδιαφάνεια» των σταδίων της σύμβασης έργου.
Συζήτηση
Στις εργασίες της ημερίδας ακολούθησε συζήτηση με θέμα «Πεδία εφαρμογής της διαμεσολάβησης στο σημερινό σύστημα επίλυσης διαφορών στις κατασκευές» , με συντονιστή το Νικόλα Κανελλόπουλο. Ο δικηγόρος – διαμεσολαβητής Γεώργιος Γραβιάς, επεσήμανε, πως η διαμεσολάβηση δίνει πολλές φορές λύσεις σε προβλήματα ιδιωτών, χωρίς ωστόσο να αποτελεί πανάκεια. Οι διαφορές που επιτρέπεται να υπαχθούν σε διαμεσολάβηση είναι, μεταξύ ιδιωτών και μεταξύ ιδιωτών και κράτους, ενώ δεν υπάγονται οι υποθέσεις δημοσίου δικαίου, ποινικές υποθέσεις με εμπλοκή εργολάβου και ασφαλιστικά μέτρα.
Ο δικηγόρος –διαμεσολαβητής Σπύρος Λειβαδόπουλος, τόνισε πως η εκπαίδευση στη διαμεσολάβηση ξεκίνησε στη χώρα μας το 2008 και σήμερα υπάρχουν 5 κέντρα εκπαίδευσης διαμεσολαβητών. Διαπιστευμένοι είναι αυτή τη στιγμή περίπου 1600 διαμεσολαβητές.
Ο Senior Legal Counsel της Fraport Περικλής Στρούμπος είπε χαρακτηριστικά ότι η διαμεσολάβηση είναι ένας σύγχρονος τρόπος διευκόλυνσης της επιχειρηματικής συζήτησης, ενώ η διεθνής διαιτησία ένας σύγχρονος τρόπος «δικαστικής» επίλυσης της διαφοράς. Και υπογράμμισε: «Η διεθνής διαιτησία δεν είναι «φιλικός τρόπος» διευθέτησης μιας διαφοράς, αλλά ολοκληρωτικός πόλεμος χωρίς δεύτερη ευκαιρία».
Τέλος, η δικηγόρος-διαμεσολαβήτρια Χριστίνα Χαλανούλη ανέλυσε το θεσμικό πλαίσιο για τα επιχειρηματικά δάνεια και τις προωθούμενες προτάσεις του εξωδικαστικού συμβιβασμού. Όπως δήλωσε, «τα κόκκινα επιχειρηματικά δάνεια εκπροσωπούν το 70% του συνόλου των ληξιπρόθεσμων οφειλών (2 δις. ευρώ)». Σε ο,τι αφορά τη δυνατότητα εφαρμογής της διαμεσολάβησης στο φαινόμενο της υπερχρέωσης επεσήμανε τα παρακάτω:
– Επιτάχυνση της διαδικασίας οριστικής διευθέτησης
– Δυνατότητα επαναδιαπραγμάτευσης εξ αρχής της δανειακής σύμβασης χωρίς περιορισμούς
– Ο δανειολήπτης εκπροσωπείται πάντα από τον δικηγόρο του, διαφορετικά η διαδικασία είναι άκυρη
– Επικύρωση της επιτυχούς συμφωνίας από το Πρωτοδικείο, μόνιμη λύση.
