Η Σχολή Ανθρωπιστικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Αιγαίου σε συνδιοργάνωση με το Δήμο Ρόδου και τη Β’/θμια Εκπαίδευση, σε συνεργασία και με το Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου, σε ένα 3ήμερο εκδηλώσεων, συνομιλούν, συνεργάζονται και φιλοξενούν λόγους και τρόπους συνύπαρξης στο πλαίσιο «του Πρωτοκόλλου συναντίληψης και συνεργασίας μεταξύ του Πανεπιστημίου και του Δήμου Ρόδου» με θέμα: «‘Ερχομαι «ξένη», ερχόμαστε «ξένοι»… Συναντήσεις ανθρώπων».
Ο δήμαρχος Ρόδου κος Φώτης Χατζηδιάκος, ως μέλος της οργανωτικής επιτροπής, στο πλαίσιο των εκδηλώσεων αυτών, ανέπτυξε συναφές θέμα, το περιεχόμενο του οποίου έχει όπως παρακάτω:
«Καμία γλώσσα στον κόσμο δεν μπορεί να περιγράψει την καλοσύνη των ανθρώπων τούτων…» ‘Ετσι γράφουν οι πρόσφυγες στην γλώσσα τους, για τους ΄Ελληνες. «Είμαι σίγουρος, λέει κάποιος άλλος, ότι εδώ οι άνθρωποι είναι άγγελοι…» Ίσως υπερβολές. Βέβαια, αν τύχαινε να βρεθούμε και εμείς στην ίδια μοίρα και η δική μας γλώσσα θάνιωθε την ανάγκη να χρησιμοποιήσει τέτοιες «υπερβολές» για να ευχαριστήσει όσους θα μας έδειχναν καλοσύνη και ανθρωπιά.
Οι πρόσφυγες, άνθρωποι χωρίς τόπο, από κάθε γωνιά του χρόνου, καταφθάνουν σε μια άλλη πατρίδα ίσως ακατάδεκτη και ανέτοιμη και σταθμεύουν, ορφανεμένοι από τη γενέτειρα τους και τους γενείτορες τους. Θύματα του ξεριζωμού και της απώλειας, θύματα των πιο δραματικών συγκυριών του 21ου αιώνα καταλήγουν ύστερα από απόκρημνες πορείες σε εφήμερες εστίες, που δύσκολα γίνονται σπιτικά, προσπαθώντας να επινοήσουν ένα νέο όνομα, μια καινούργια ταυτότητα, με νέα συνθήκη ύπαρξης. Το δυσκολότερο είναι να τακτοποιήσουν όλα τα χαμένα μεταξύ μνήμης και λήθης. Να ζήσουν μακριά από όσα έχουν εγκαταλείψει, ξεχνώντας ή αρνούμενοι να ξεχάσουν. Βέβαια οι περισσότεροι θυμούνται εκείνα, που δεν μπορούν να ξεχάσουν. Διότι ούτε η μνήμη, ούτε η λήθη άπτονται της βούλησης. Κάποιοι θυμούνται την καμένη γη, που άφησαν, τους αγαπημένους που πένθησαν, τα σπίτια, που ρήμαξαν και βλέπουν τους νέους τόπους, όπου στρίμωξαν την εναπομείνασα ζωή τους.
Μια νέα Σμύρνη στα γαλάζια νερά του Αιγαίου. Ναυαγίων ναυάγια. Μια κοινή μοίρα. Η μοίρα των απάτριδων, που ζουν χωρίς το δικαίωμα να έχουν δικαιώματα. Με την πατρίδα τους, να κομματιάζεται, να ρημάζεται, να μοιράζεται, να διώχνει και να διώχνεται, να θανατώνει και να θανατώνεται. Αρκετοί δεν ανήκουν εκεί, που γεννήθηκαν και άλλοι θέλουν να ανήκουν εκεί, που δεν γεννήθηκαν.
Κύματα προσφύγων, Σύριοι, Ιρακινοί, Αφγανοί με κοινή τους πατρίδα τον δρόμο της ξενιτιάς. Μια Οδύσσεια, που ξεκινά χερσαία από τα βουνά και τους κάμπους της Ασίας, συνεχίζεται θαλάσσια στο Αιγαίο και ξαναγίνεται χερσαία, βαλκανική, κεντροευρωπαϊκή, βορειοευρωπαϊκή. Στο δρόμο τους με την κακή τους μοίρα γνώρισαν και την αγάπη. Δυο λόγια παρηγοριάς και εγκαρδίωσης και πολλές χειρονομίες για να ξεπεραστεί το φράγμα της γλώσσας και να φανεί ο ανθρώπινος πλούτος για ένα κομμάτι ψωμί, για φαγητό, για ένα ασφαλές μέρος να κοιμηθούν και να δοθούν στο όνειρο –βραχνά τους.
Σε συνθήκες πολέμου όλα είναι παράξενα, απρόβλεπτα, ευάλωτα. Οι αντιδράσεις, οι διαθέσεις, οι επιθυμίες. Οι άνθρωποι χάνουν τον ρυθμό και τον προσανατολισμό τους. Θα τον βρουν αλλά αλλιώς και θα είναι άλλοι. ΄Εχουν αλλάξει μέσα από το πέρασμα του θανάτου. ΄Ανθρωποι εκτεθειμένοι, ακάλυπτοι, απροστάτευτοι. Επιβιώνουν απλώς. ΄Ηταν από τους τυχερούς, που δεν σκοτώθηκαν. Αναρωτιούνται, διασταυρώνονται σαν σκιές, περίκλειστοι σε νωπές και αταξινόμητες μνήμες. Ο πόλεμος έχει αποθηκευτεί σε όλες τους τις αισθήσεις, γίνεται κάτι σαν πεπρωμένο και αυτό το τραύμα θέλει πολλές δεκαετίας για να επουλωθεί.
Οι πόλεμοι αυτοί θέτουν τον κόσμο στα πρόθυρα μιας παγκόσμιας θρησκευτικής και πολιτισμικής σύγκρουσης και η μετακίνηση των ανθρώπων αυτών προς χώρες της Δύσης αποτελεί βασικό πρόβλημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που προσπαθεί να επιλύσει αυτό το ανθρώπινο δράμα. Όμως η άλλη Ευρώπη, η Ευρώπη του παροξυσμικού εθνικισμού και της συντηρικοποίησης, οι ακροδεξιοί συνασπισμοί, οι ρατσιστικές επιθέσεις και η συστηματικά καλλιεργούμενη ισλαμοφοβία υψώνει τείχη με πέτρες και με λόγια. Ο «καυτός ήλιος» της Ευρώπης σημαδεύει τις αξίες της.
«Ντρέπομαι, λέει στο ποίημα του ο Κωστής Παλαμάς, για την ζέστα μου και για την ανθρωπιά μου».
Μέσα από το μέγεθος των παγκόσμιων αλλαγών που επιχειρούνται σήμερα και εντός των πολυπολιτισμικών κοινωνιών, που δημιουργούνται, η αποτίμηση του παρόντος και η πρόβλεψη του μέλλοντος για την χώρα μας και βέβαια για τα νησιά μας, που καλούνται να διαχειριστούν τις ροές των μεταναστών, που παρά τα μποφόρ και τους πνιγμούς δεν έχουν τελειωμό είναι μια νέα πρόκληση στην ευαίσθητη αυτή γεωπολιτική θέση του Ανατολικού Αιγαίου, που η διεθνής κοινότητα, πρέπει να αντιμετωπίσει. Η μεταναστευτική αυτή πλημμυρίδα έχει μετατρέψει τα νησιά του Αιγαίου, με τα δυσφύλακτα θαλάσσια ευρωπαϊκά σύνορα μας σε υπνωτήρια ανέστιων ανθρώπων, στους οποίους όμως οι νησιώτες δείχνουν το ανθρώπινο πρόσωπο της Ελλάδας.
Ο Δήμος Ρόδου, αντιμετωπίζει το προσφυγικό με ρεαλιστική και ανθρωπιστική προσέγγιση, χωρίς καμία κρατική βοήθεια, μόνο με δικούς μας πόρους και σε συνεργασία με τοπικές εθελοντικές ομάδες, ντόπιους γιατρούς, επιχειρηματίες και την τοπική κοινωνία. Η δομή που έχει δημιουργήσει και λειτουργεί (ο Δήμος Ρόδου) έχει κατορθώσει με ασφάλεια να παρέχει καθημερινά τις απαραίτητες ανθρωπιστικές υπηρεσίες στους πρόσφυγες και στους μετανάστες. ΄Εχουμε μεριμνήσει για την σίτιση και την περίθαλψη περισσότερων από 18.000 προσφύγων και μεταναστών, που πέρασαν μέσω Ρόδου στην υπόλοιπη Ευρώπη.
Η προσφορά, μέσα σ’ ένα κόσμο αφόρητα πραγματιστικό και ωφελιμιστικό είναι ανάγκη, αλλά και υποχρέωση. Ο φυσικός νόμος του ανθρωπισμού συνδέει την διαφορετικότητα των πολιτισμών με κοινές αρχές και αξίες, που πρέπει να ξαναενώσουν το κομμένο νήμα της ανθρωπιάς μέσα από την προσφορά, την δύναμη της αγάπης, την επινοητικότητα κυρίως των νέων ανθρώπων, τις φρέσκιες αντιλήψεις και ιδέες, μέσα από την κοινωνία των πολιτών της αλληλεγγύης, της συνύπαρξης και του σεβασμού.
Μέσα σ’ αυτά τα αδιέξοδα το Πανεπιστήμιο Αιγαίο, πέραν του επιστημονικού του ρόλου, μέσα από την γνώση, τον πολιτισμό και την εκπαίδευση επιτελεί τον ανθρωπιστικό και κοινωνικό του ρόλο, με την συμμετοχή και συνεισφορά του εκπαιδευτικού του προσωπικού και των φοιτητών σε μια σειρά δραστηριοτήτων, που έχουν σχέση με την πολιτιστική, κοινωνική και πολιτική ζωή του τόπου μας.
Σ’ αυτήν την προσπάθεια πρέπει να σταθούμε αρωγοί μπροστά στη δύναμη της θέλησης αυτών των ανθρώπων, που ζουν καθημερινά με τους νέους μας, τα διαπαιδαγωγούν και σμιλεύουν την ψυχή και το μυαλό τους, με γνώσεις και εμπειρίες, αξίες και εφόδια, για να πορευτούν στις απαιτήσεις των καιρών μας. Να επαινέσουμε τις δράσεις τους και να ενθαρρύνουμε το είδος των γνώσεων, που προάγουν και καλλιεργούν τα ανθρώπινα δικαιώματα, τις κοινωνικές αρετές και την αρχή της επικουρικότητας.
Ο Δήμος Ρόδου είναι αρωγός κάθε προσπάθειας και δράσης, με την οποία προωθείται ο διάλογος, ο ανθρωπισμός και ο πολιτισμός της αγάπης. Αρχές και αξίες, μέσα από τις οποίες οι άνθρωποι θα ανακαλύψουν τους δεσμούς που τους ενώνουν.
