Η Γαστούνη παίρνει το όνομά της από τον Φράγκο ευγενή «Gaston», τη «χάρη» της, όμως, την οφείλει στον Πηνειό που την κυκλώνει, στην εύφορη γη που ξανοίγεται στα όριά της για χιλιάδες στρέμματα. Μια γη επίπεδη, ευλογημένη απ’ το ζεστό μεσογειακό κλίμα, απ’ την αύρα του Ιονίου, δεν υπήρχε εποχή που δεν απέδιδε καρπούς. 550 μ.Χ. – 850 μ.Χ. το τοπίο διανθίζεται με αλλεπάλληλες φυτείες μουριών, συνιστά μέγα μεταξοπαραγωγικό κέντρο. Στις αρχές του 1900 στρέφεται (όπως και οι γείτονές της) στην καλλιέργεια σταφίδας. Πλέον, παράγει τόνους ντομάτας, πατάτες, πρώιμα καρπουζιά και εσπεριδοειδή.
5 χλμ. βορειότερα, το αλλοτινό Βαλτοχώρι ή Βατραχοχώρι, δανείζεται τη σύγχρονη ονομασία του από τον Βαρθολομαίο Γκίζη, έναν άλλο Φράγκο Ιππότη και ακούει, πλέον, στο πιο εύηχο «Βαρθολομιό». Σπαρμένη γη και σύννεφα πλέουν ανάμεσά τους, ο ορίζοντας μόνο τα χωρίζει, τα κοπάδια και οι βοσκοί δίνουν το έτερο «στίγμα» της τοπικής φυσιογνωμίας. Οργασμός εργασιών στο πέρασμά σου, συνεχίζονται κάθε εποχή, σε κάθε χωράφι, σχεδόν πάνω στο κύμα, εκεί που η ατελείωτη άμμος προσκαλεί τους δικούς της πιστούς.
Το εμπορικό λιμάνι επί φραγκικής ηγεμονίας μετατράπηκε σε πρώτης τάξεως τουριστικό κέντρο, με άρτιες εγκαταστάσεις και απέραντες παραλίες για όλα τα γούστα. Εδώ βρίσκεται άλλωστε, μία από τις μεγαλύτερες ενιαίες ακτές της Ελλάδας, ο Χελωνίτης κόλπος, με τα ζεστά νερά του, μοιρασμένα ανάμεσα σε Ηλεία και Ζάκυνθο (τα προτιμά για ωοτοκία και η χελώνα Καρέτα-Καρέτα).
Στην Μπούκα Παλαιοχωρίου (την μπούκα του Πηνειού ουσιαστικά) η άφθονη άμμος μαγνητίζει τον δικό της κόσμο, οι Θίνες με το συνορεύον τεχνητό δάσος (το δημιούργησαν οι ίδιοι οι κάτοικοι στη δεκαετία του ’50) συνιστούν ένα εναλλακτικό δροσερό καταφύγιο, στη Γλύφα, ξεχνάς τα πάντα μπροστά στα γαλαζοπράσινα νερά. Και όλοι ανεξαιρέτως «υποκλίνονται» στο νησιώτικο Αρκούδι, με τα ιδανικά για ψάρεμα βράχια και την αμμουδερή γλώσσα γης που εισχωρεί στη θάλασσα – δεν θεωρείται αδίκως από τις γνωστότερες της δυτικής ακτογραμμής. Λίγο παρακάτω, η ειδυλλιακή παράκτια έκταση των 11.500 στρεμμάτων σηματοδοτεί το «Ιονικό Χωριό».